همه چیز در مورد افت فشار خون کودک
فشار خون، در واقع به نیرویی اطلاق می شود که خون هنگام عبور از رگ ها و عروق، به دیواره آن ها وارد می کند. زمانی که فشار خون به زیر سطح نرمال برسد، اصطلاحا گفته می شود، فشار پایین است و یا افت فشار اتفاق افتاده است.
فشار خون نرمال به سن، جنسیت، قد، وزن افراد بستگی دارد؛ زمانی که فشار خون کودک در حالت انقباض به زیر ۹۰ میلی متر جیوه(عدد اول روی فشارسنج) و در حالت استراحت زیر ۶۰ میلی متر جیوه (عدد دوم روی فشارسنج) باشد، کودک دچار افت فشار خون می شود. اگر فشار خون کودک اکثر اوقات پایین باشد، باید حتما به آن توجه نمود.
فشار پایین در کودک به دلایل مختلفی رخ می دهد و فشار خون آن ها مقدار ثابتی نیست. پس در مواجهه با افت فشار خون کودک باید علت آن را شناسایی و رفع کنید. در ادامه این بخش از مشاورانه علت و علائم فشار پایین در کودکان را بیان خواهیم کرد، با ما همراه باشید.
پایین بودن و افت فشار خون کودک
فشار خون در کودکان نسبت به سن، جنسیت و قد آن ها متفاوت است، اما سه نوع کاهش فشار در کودکان وجود دارد که عبارتند از:
افت فشار وضعیتی
کاهش فشار خون به دلیل ایستادن طولانی مدت از نوع وضعیتی یا ارتواستاتیک می باشد، در این حالت افت فشار کودک همراه با علائمی مثل سردرد و مشکلات بینایی مثل سیاهی رفتن چشم همراه می باشد.
افت فشار عصبی
این نوع افت فشارعصبی که به سنکوپ نیز معروف است، به دلیل اختلال و اشکال در تعامل مغز و قلب رخ می دهد. در این حالت جریان خون به مغز قطع می شود، به همین دلیل هوشیاری فرد به طور ناگهانی از بین می رود. این اتفاق معمولا زمان های می افتد که کودک به مدت طولانی ایستاده است، یا زمان زیادی ورزش کرده باشد. زمانی که افت فشار عصبی اتفاق می افتد، کودک دچار سرگیجه، تهوع و غش می گردد.
افت شدید فشار خون کودک
کاهش فشار خون شدید، می تواند به دلایلی مثل عفونت های شدید، آلرژی شدید، از دست دادن مقدار زیادی خون، جراحت و آسیب دیدگی رخ دهد.
علت های افت فشار خون کودک
همان طور که گفته شد، دلایل زیادی می تواند باعث افت فشار خون در کودک شود، در زیر علت های رایج و عمومی تر را بیان خواهیم کرد.
کم آبی بدن کودک
حجم خون، در واقع میزان مایعاتی است که در رگ ها در جریان است؛ برای این که خون به تمام بافت ها برسد، باید حجم طبیعی خون حفظ شود. وقتی که مایعات و آب بدن کم باشد، حجم خون کاهش پیدا می کند و این اتفاق می تواند منجر به افت فشار خون شود.
زمانی که مقادیر زیادی از مایعات از بدن کودک خارج می شود، برای مثال در طریق ادرار و عرق کردن زیاد هنگام فعالیت های جسمی و ورزش، و این میزان آب جبران نمی شود، در بدن کودک کم آبی اتفاق می افتد در نتیجه کودک دچار افت فشار خون می گردد.
آلرژی
آلرژی به واکنش شدید سیستم ایمنی بدن به موادی که در واقع خطرناک نیستند گفته می شود، موادی مثل گرده گل، خوردن بعضی غذاها، زهر زنبور از جمله مواردی هستند که برخی افراد به آن آلرژی دارند. بروز آلرژی می تواند نشان هایی مثل التهاب، گیجی، عطسه، آبریزیش بینی و… داشته باشد. یکی از نشانه هایی که در موارد آلرژی شدید رخ می دهد کاهش فشار خون می باشد.
عفونت خون
ورود عفونت به درون جریان خون، می تواند باعث کاهش فشار خون شود. زمانی که باکتری های به جای حضور در مکان همیشگی خود مثل ریه وارد جریان خون می شوند، سمی آزاد می کنند که بر روی جریان خون تاثیر می گذارد و سبب کاهش فشار خون می شوند. این نوع کاهش فشار خون می تواند خطرات جدی سلامتی را در پی داشته باشد.
کمبود آهن
یکی از دلایلی که می تواند باعثافت فشار خون کودک شود، کمبود و فقر آهن است. در فقر آهن میزان اکسیژنی که خون حمل می کند بسیار کاهش پیدا می کند، در نتیجه می تواند باعث بروز مشکلاتی مثل سرگیجه، خستگی، تپس قلب در کودک شود، کاهش فشار نیز یکی از علائم کمبود آهن است.
مشکلات قلب
یکی از دلایل دیگری که می تواند سبب افت فشار خون کودک شود، وجود مشکلی در سیستم خون رسانی بدن است. برای مثال یکی از نشانه های نارسایی و مشکلات قلبی، کاهش فشار خون می باشد. در این مشکلات تعرق زیاد، مشکلات رشدی و مشکلات تنفسی نیز بروز پیدا می کنند.
وجود جراحت یا آسیب دیدگی
آسیب دیدگی هایی که با از دست رفتن میزان زیادی خون همراه باشند می تواند دلیلی برای افت فشار خون باشد. اگر کاهش فشار خون پس از وارد شدن ضربه شدید به بدن و یا تصادف اتفاق بیفتد و با دل درد شدید همراه باشد، می تواند نشان دهنده ی خونریزی داخلی باشد.
کمبود مواد معدنی و مغذی
هر نوع مواد مغذی که کمبود آن باعث کم خونی شود می تواند باعث کاهش فشار خون شود. موادی مثل فولیک اسید و ویتامین ب از این دست هستند.
افت فشار خون کودک به دلایل جسمی و محیطی
گاهی اوقات افت فشار خون در کودک به دلیل شرایط محیطی و فیزیکی اتفاق می افتد. زمانی که کودک مدت زیادی را در معرض آفتاب قرار دارد، یا فعالیت زیاد و ورزشی سنگین انجام می دهد یا به مدت طولانی در وضعیت ایستاده و یا نشسته قرار دارد و حتی گاهی استرس های روحی، می توانند باعث افت فشار خون کودک شوند.
تشخیص دادن علت کاهش فشار همیشه هم آسان نیست، اما آگاهی از علت آن می تواند در بسیاری از موارد مفید و کمک کننده باشد.
علائم افت فشار خون در کودکان
فشار خون پایین همراه با علائمی است که عبارتند از:
- احساس گیجی
- پایین آمدن تمرکز
- تار شدن دید
- احساس خستگی زیاد
- احساس ضعف و بیماری
- تنگی نفس و مشکلات تنفسی
- در برخی موارد سردرد خفیف و خستگی مزمن نیز می تواند از علائم کاهش فشار خون در کودک باشد.
مراحل معاینه و تشخیص فشار خون پایین توسط پزشک
پزشک برای تشخیص و بررسی فشار خون پایین و علت آن کودک مراحل زیر را انجام می دهد.
- بررسی علایم: پزشک در مورد علائم کودک از والدین سوال می کند.
- اندازه گیری فشار خون: فشار خون را به وسیله فشار سنج دستی یا دیجیتالی اندازه می گیرد.
- میزان نبض: نبض دست کودک را می گیرد تا متوجه تعداد ضربان آن شود.
- تست ECG: در صورت وجود هر گونه علائم غیر طبیعی، پزشک برای تشخیص بهتر چکاپ قلب از طریق دستگاهECG را تجویز می کند.
درمان افت فشار خون کودک
در صورتی که کاهش فشار خون به دلیل بیماری های جسمی مثل آلرژی، عفونت یا مشکلات قلبی باشد، پزشک داروهای مناسب را تجویز می کند.
راهکار خانگی برای افت فشار خون کودک یا فشار خون پایین
وجود یک رژیم غذایی مناسب و یک روتین مراقبتی در خانه می تواند در مدیریت فشار خون کودکان بسیار کمک کننده باشد و در برخی موارد سطح فشار خون کودک را به حد نرمال برساند.
یکی از عناصری که باعث بالا آمدن فشار خون می شود، سدیم است، استفاده از مواد غذایی سدیم دار می تواند به رسیدن فشار خون پایین به سطح نرمال کمک کند. تخم مرغ، نان، پنیر، سوپ و نمک مود غذایی حاوی سدیم هستند. بهتر است برای مصرف میزان سدیم با متخصص تغذیه مشورت نمایید تا میزان سدیم لازم با توجه به شرایط سنی و جسمی کودک تعیین شود.
مواد غذایی حاوی ویتامین ب و آهن نیز می تواند باعث بهبود فشار خون شود. مصرف مواد غذایی سالم مثل میوه، سبزیجات و آجیل به طور روزانه می تواند در این امر بسیار کمک کند.
جلوگیری از بروز کم آبی بدن نیز می تواند از کاهش فشار ناشی از خشکی بدن در کودک جلوگیری کند. باید مطمئن شوید کودکتان در طول روز به میزان کافی آب مصرف می کند، خصوصا زمانی که فعالیت هایی انجام می دهد که با تعرق زیاد همراه است.
بهتر است حرکات ورزشی کودکتان سبک تر شود و همچنین کودک زمان زیادی در حالت نشسته یا ایستاده قرار نگیرد. قرار گرفتن کودک در محیط های بیش از حد گرم نیز می تواند باعث کاهش فشار خون و حتی گرما زدگی کودک شود، در نتیجه کودک در این مکان ها نیز نباید قرار بگیرد.
عادت های سالم در تغذیه و زندگی می تواند در متعادل نگه داشتن فشار خون بسیار موثر باشد.
اگر کودک شما، افت فشار خون ناگهانی به همراه علائم غیرطبیعی مثل سر درد شدید و یا درد در قفسه سینه را تجربه می کند، حتما باید برای تشخیص علت آن به پزشک مراجعه کنید.
منبع : افت فشار خون کودک