حس مالکیت در کودکان یکی از موضوعات دشوار برای والدین و کودکان می باشد که چالش های زیادی را به همراه دارد.
این حس از سن ۲۰ماهگی شروع می شود و در سن دو و نیم سالگی به اوج می رسد، در این سن حساس کودکان به وسایل و اسباب بازی های خود احساس مالکیت بسیاری دارند و به هیچ عنوان حاضر نیستند آن را با دیگران تقسیم کنند.
والدین در این هنگام نمی دانند با فرزندشان چطور برخورد کنند و شیوه تربیتی صحیح را نمی دانند به همین دلیل این موضوع منجر می شود تا جروبحثی میان والدین و کودک به وجود آید.
والدین اگر آگاهی درست و کافی را از احساس مالکیت کودک در این سن خاص داشته باشند به راحتی می توانند سازگاری و رشد اجتماعی کودک کمک کنند و به او کمک کند تا حس مالکیت کودک را رشد دهد.
حس مالکیت در کودکان چیست؟
کودک در هر دوره از رشد خود ویژگی ها و حالت های منحصر به فرد خودش را دارد و او در هر دوره از رشد کودک از نظر اجتماعی، شناختی، هیجانی و جسمانی ویژگی های خاصی از خود نشان می دهد.
یکی از ویژگی های مهمی که در رشد اجتماعی کودک به وجود می آید احساس مالکیت کودک می باشد.
کودک در دوره از رشد از سن ۲۰ماهگی تا ۵ سالگی احساس مالکیت خاصی کودک به وسایلش دارد و در سن ۲.۵ احساس مالکیت او به اوج می رسد.
کودکان نسبت به وسایل و اشیا بیرونی و اسباب بازی های خود بسیار حساس هستند و احساس تملک و مالکیت خاصی به آن ها دارند و اگر کسی وسایل آن ها را بردارد و یا احساس کنند که وسایل آن ها در خطر هستند واکنش هایی از خود نشان می دهند.
واکنش های آن ها می تواند به صورت گریه و زاری و لجبازی کردن باشد و هم چنین می تواند مقاومت خاصی برای به دست آوردن وسایل خود نشان دهند.
احترام به حس مالکیت کودک
والدین معمولا اطلاعاتی در مورد احساس مالکلیت در کودکان و روش های صحیح برخورد با کودک در این زمینه را نمی دانند.
به همین دلیل رفتار نادرستی با کودک دارند و این رفتار نامناسب باعث می شود تا بر سازگاری و رشد اجتماعی کودک تاثیر منفی بگذارد.
والدین باید در مورد این موضوع اطلاعات و آگاهی خود را بالا ببرند تا بتوانند در رشد اجتماعی کودک به او کمک کنند چون رشد اجتماعی یکی از عوامل اصلی رشد کودک می باشد.
باید درک کنید که این موضوع طبیعی است و برای رشد اجتماعی کودک لازم می باشد و کودکی که این احساس را دارد رفتارهای ناهنجاری از خود نشان نمی دهد.
برخورد صحیح با حس مالکیت کودکان
طرز برخورد با احساس مالکیت در کودک بسیار مهم است زیرا اگر به حس کودک توجه نشود و به آن احترام گذاشته نشود کودک آزرده خاطر و ناراحت می شود و ممکن است نسبت به والدینش دلگیر شده و حس خوبی نداشته باشد و فکر و نگرش او نسبت به خانواده و اطرافیانش تغییر می کند.
والدین باید بهترین و مناسب ترین برخورد را با کودک خود داشته باشند تا به روحیات او لطمه ای وارد نشود، والدین باید به این نیاز کودک توجه خاصی داشته باشند و به آن احترام بگذارند.
علاوه بر احترام گذاشتن به کودک باید حس همدلی، دوستی و بخشندگی را به کودک آموزش دهند تا کودک به خوبی رشد کند.
۱. استفاده از وسایل و اسباب بازی به صورت مشترک
در این سن باید کودک را با بازی های گروهی آشنا کرد تا دوستانی برای خود پیدا کند و با چند کودک با هم بازی کنند و هدف آن ها در بازی یکی باشد.
همچنین می توان کودک را برای همکاری در کارها دعوت کرد و کارها را با او تقسیم کرد، و به کودک آموزش داد تا به یک هدف مشترک به خوبی برسد.
اگر با کودک برخورد درست و صحیحی داشته باشید می توانید او را با همکاری، رعایت نوبت و بخشندگی به خوبی آشنا کنید و این ویژگی ها را در او تقویت کنید.
۲. حس مالکیت در کودکان، گفتگو با کودک
والدین می توانند با کودک خود به گفتگو بپردازند و مسائل را برای او توضیح دهند این برخورد می تواند مفید باشد.
اگر نسبت به وسایلش بسیار حساس باشد و تملک خاصی به آن ها داشته باشد می توانید دلیل این رفتارش را از او بپرسید که چرا این حس را نسبت به وسایلش دارد.
این رفتار صحیح باعث خواهد شد تا کودک احساس خود را به خوبی بیان کند و شما متوجه شوید که کودک به چه دلایلی این رفتار را از خود نشان می دهد.
۳. آموزش به کودک هنگام ندادن اسباب بازی به دیگران
اگر کودک به یکی از اسباب بازی هایش بسیار احساس مالکیت می کند و تملک خاصی به آن دارد و تحت هیچ شرایطی آن را به دوستان و همبازی ها خود نمی دهد باید با کودک خود حرف بزنید و به او فرصت دهید تا در مورد حرف های شما فکر کند.
با این روش شما می توانید او را با مفاهیمی مانند تقسیم کردن وسایل، بازی مشترک و گروهی را برای او بیان کنید تا دفعه بعد راحتر با همبازی هایش بازی کند.
در این سن کودک تصور و درک درستی از بازی مشترک با دوستان و به اشتراک گذاشتن وسایلش با افراد دیگر ندارد و والدین باید این مسئله را به او آموزش دهند و در مورد این مسئله با او به گفتگو بپردازند.
یکی از روش هایی که می تواند کودک را به بازی گروهی جذب کند تشویق کردن است والدین با تشویق کردن می توانند کودک را به سمت بازی های دسته جمعی بکشانند تا در این بازی ها با حس همکاری، رعایت نوبت و بخشندگی آشنا شود.
۴. حس مالکیت در کودکان، آموزش از طریق مشاهده
کودکان بسیاری از رفتارها را از طریق مشاهده کردن و تقلید کردن آموزش می بینند.
اگر والدین به عنوان الگو و یک شخص بزرگتر بخشنده باشد و وسایل را با دیگران به اشتراک بگذارد کودک با مشاهده رفتار والدین و تقلید از آن ها این رفتار را یاد می گیرد.
هنگامی که کودک با دوستانش بازی گروهی انجام می دهد بر اساس آموزش هایی که از طریق مشاهده دیده است با همبازی هایش با وسایل مشترک بازی خواهند کرد.
۵. مراجعه به روانشناس یا مشاور کودک
اگر کودک شما احساس تملک زیادی به وسایل و اسباب بازی های خود و یا وسایل هم بازی هایش داشت و با گریه و لجبازی می خواهد وسایل را برای خود نگه دارد و هیچ کدام از روش ها و آموزش های شما بر روی کودک موثر واقع نشده است بهتر است از روانشناس یا مشاورکودک کمک بخواهید.
مشاور شرایط کودک را به خوبی بررسی و ارزیابی می کند و با در نظر گرفتن شرایط کودک و خانواده راهکارهای مناسبی را در اختیار والدین قرار می دهد تا به حل مسئله کمک کند.
روانشناسان دیگر اشاره میکنند که مداخله والدین زمانی مفید است که کودکان پیشدبستانی هستند، در این شرایط با ارائه اسباببازیهای جایگزین یا فعالیتهای دیگر می توانند حس مالکیت کودک را کاهش دهند.
۶. توضیح عواقب
به فرزندتان کمک کنید قوانین و عواقب رفتارش را درک کند. قبل از ورود به فروشگاه با کودک خود در مورد کارهایی که باید با دست ها، پاها و سطح صدای خود انجام دهد صحبت کنید. یادآوری این انتظارات به فرزندتان کمک میکند تا بفهمد در هر شرایطی چگونه رفتار کند.
۷.تقویت مثبت
با تقویت مثبت رفتار خوب می توانید به فرزندتان کمک کنید تا زودتر به اشتراک بگذارد. او را تحسین کنید و این کار را با صداقت انجام دهید، سعی کنید بیش از اندازه تعریف نکنید زیرا کودک متوجه می شود که تعریف شما واقعی نیست.
۸. کتاب
کتاب های زیادی با مضمون به اشتراک گذاری و آموزشی وجود دارد که به شما کمک می کند تا به کودک خود اهمیت اشتراک گذاری را با کمک کاراکترهای بچگانه یاد دهید. سعی کنید پس از هر کتاب نتیجه گیری کنید تا کودکتان چیزی یاد بگیرد و متوجه منظور شما و نویسنده شود.
۹.قوانین به اشتراک گذاری
با ایجاد برخی قوانین ساده که می توانید به طور مؤثر و مداوم در طول “اشتراک گذاری” به آن ها اشاره کنید، کودکان در نهایت اشتراک گذاری را درک خواهند کرد.
برخی از قوانین می تواند شامل موارد زیر باشد:
- صبر کنید تا زمانی که شخصی از چیزی استفاده می کند تمام شود.
- با هم مهربان باشید.
- به دیکران آسیب وارد نکنیم.
۱۰.برنامه ریزی فعالیت ها
فرصتهایی را معرفی کنید که در آن کودکان بتوانند مهارتهای مشارکتی را تمرین کنند. به کودکان اجازه دهید با هم لباسهایی را انتخاب کنند یا با استفاده از بسته مداد رنگی با هم یک تصویر بزرگ را به تصویر بکشند. هنگام تمرین اشتراکگذاری با کودکان نوپا، به بازیهای مشارکتی که شامل برنده نمیشود، پایبند باشید.
۱۱. صبور باشید
مهارت های اجتماعی متناسب با سن کودک را به او آموزش دهید. میتوان به کودکان نوپا یاد داد که نوبتدهی ساده یا اشتراکگذاری اولیه مانند اسباببازیها را تمرین کنند، صبر کنید تا بچهها کمی بزرگتر شوند تا مهارتهای پیچیده مذاکره و حل مسئله را تمرین کنند.
به کودکان فرصت دهید تا آنچه را که به آن ها آموزش داده شده را عملی کنند. هرچه بیشتر ببینند که مراقبان بزرگسال خود به اشتراک می گذارند راحت تر یاد می گیرند و بیش تر آن را به کار می برند.