خانواده درمانی از طریق دلبستگی | روش ABFT

خانواده درمانی از طریق دلبستگی (ABFT)، نوعی روش خانواده درمانی است که در آن، متخصصان سلامت روان این هدف را دارند که به والدین و کودکان کمک کنند و شکاف و فاصله ایجاد شده در روابطشان را از بین ببرند و همچنین، رابطه عاطفی موجود مابین خودشان را تقویت کنند یا آنرا ایجاد کنند و از این طریق بتوانند روابط محکمی با هم داشته باشند.

این رهیافت به وسیله نظریه دلبستگی ایجاد می شود، و کاربرد آن به عنوان یک روش درمانی موثر در مورد نوجوانانی که خیال به خودکشی و / یا دچار افسردگی هستند، از نظر تجربی تایید شده است.

• توسعه و نظریه
• تکنیک های استفاده شده در ABFT
• آموزش ABFT
• ABFT به چه نحوی می تواند مفید باشد؟
• نگرانی ها و محدودیت ها

توسعه و نظریه

ABFT به شدت تحت تاثیر نظریه دلبستگی جان بولبی[۱] قرار گرفته است. وی اثبات کرد که افراد، یک تمایل درونی و بیولوژیکی نسبت به برخورداری از روابط معنادار دارند. بر اساس نظریه دلبستگی، یک دلبستگی صحیح در زمانی تقویت می شود  که والدین نسبت به نیاز های کودکان خود حساس بوده و همیشه در دسترس کودکان باشند.

دلبستگی محکم، می تواند بر رشد کودکان تاثیر مثبتی داشته باشد. همچنانکه کودکان دارای دلبستگی قوی، به احتمال زیاد دارای مهارت های منظم عاطفی می باشند و همچنین اعتماد به نفس و عزت نفس خوبی هم دارند.

با این وجود، در فرآیندها و درگیری های رابطه ای خاص، همانند ترک، بی توجهی، سرزنش و یا زمانی که جدایی اتفاق می افتد، اعتماد کودک به روابط خانوادگی دچار آسیب می شود و این امر می تواند منجر به غیر مطمئن شدن دلبستگی های خانوادگی در کودک شود.

هدف از طراحی ABFT، افزایش امنیت روابط مابین والدین و کودکان می باشد. بنابراین  این روش می تواند در مقابل حس افسردگی و خودکشی کودکان، از وی محافظت کند.

توسعه دهندگان ABFT، آن را به صورت یک رهیافت میان فردی، متمایل به فرآیند و متمرکز بر عواطف، توصیف کرده است. به همین ترتیب، این روش شامل مولفه های مربوط به مدل های خانواده درمانی، همانند خانواده درمانی چند بعدی، درمان متمرکز بر عاطفه، و خانواده درمانی سالوادر مینوچین[۲] می باشد.

در کتاب خانواده درمانی بر مبنای دلبستگی برای نوجوانان افسرده، که توسط گای دیاموند[۳]، گاری دیاموند[۴] و سوزان لوی[۵]، یک راهنمایی برای این روش درمان ارائه شده است.

این کتاب فقط یک راهنما می باشد، ولی مدل تجربی مربوط به خانواده درمانی که به طور خاص برای شناسایی روابط خانوادگی و به عنوان روشی برای درمان و جلوگیری از افسردگی و خودکشی در نوجوانان طراحی شده بود، از نظر تجربی مورد تایید می باشد.

[۱] John Bowlby

[۲] Salvador Minuchin

[۳] Guy Diamond

[۴] Gary Diamond

[۵] Suzanne Levy

تکینک های استفاده شده در ABFT

بدلیل اینکه این روش درمان دارای یک راهنما می باشد، ABFT ارائه دهنده ساختار مشخص برای درمانگرانی استفاده کننده از آن است که باید از آن راهنمای موجود تبعیت کنند. ABFT شامل پنج وظیفه درمانی است که به عنوان دوره بهبود درمان شناسایی شده و به صورت کامل اجرا می شود.

اولین وظیفه، مربوط به ایجاد یک سری روابط جدید با ویژگی های متفاوت می باشد، که معمولا در طی یک دوره، کامل می شود. هدف از طراحی روابط مجدد، تمرکز زدایی از علائم شناسایی شده و تمرکز کردن بر روابط بهبود یافته مابین والدین و کودک است.

هدف از این وظیفه برای اعضای خانواده این است تا آنها بدانند که هدف اولیه از درمان عبارت از پیدا کردن عواملی است که منجر به بدتر شدن وضعیت مربوط به روابط عاطفی قبلی شده است.

دومین و سومین وظیفه مربوط به ایجاد همبستگی و همدلی می باشد. وظیفه ایجاد همدلی در نوجوان ، که معمولا ۲ تا ۴ دوره طول می کشد، عبارت است از کار کردن درمانگر برای تقویت پیوستگی و همدلی در نوجوانان و معمولا این مرحله به صورت دوره های انفرادی اجرا می شود. این کار از طریق آشنا کردن نوجوان نسبت به علایق و توانایی های آنان، و همچنین کمک به نوجوان برای شناخت فاصله ای است که مابین والدین آنها ایجاد شده است. سومین وظیفه درمانگر، ایجاد همدلی مابین والدین (در دوره هایی که فرزند نوجوانشان در آن حضور ندارد) می باشد.

این کار از طریق ایجاد همدلی، و حمایت و بررسی نسبت به هر مشکل عاطفی که والدین می توانند داشته باشند و روشهایی که این مشکلات می توانند بر مهارت های والدین آنها تاثیر گذارند، انجام می پذیرد.

بعد از ایجاد یک همبستگی درمانی، بار دیگر نوجوان و والدینش پیش هم می آیند تا در مورد نگرانی های فرزندشان بحث کنند. چهارمین وظیفه، از بین بردن فاصله های عاطفی است که مکانیزم اصلی روش ABFT می باشد.

در مراحل تکمیلی این وظایف، که می تواند بین یک تا چهار دوره طول بکشد، درمانگر نوجوان را راهنمایی می کند تا نگرانی های و شکایت های خود را به صورت یک فرد بالغ و به صورت عاطفی بیان کند و همزمان با آن، والدین را تشویق می کند تا احساس همدردی و درک نسبت به اظهارات نوجوان خودشان داشته باشند.

این ابزار، وسیله ای برای ایجاد یک تجربه عاطفی صحیح بوده و همچنین مبنایی برای ایجاد یک رابطه عاطفی مستحکم تر مابین نوجوان و والدینش می باشد. آخرین وظیفه مربوط به تقویت استقلال در نوجوان و همچنین کمک به والدین می باشد تا بتوانند یک رابطه متوازنی مابین حمایت از نوجوان و اجازه به وی _ و محول کردن مسولیت و جوابگویی متناسب به وی _ برای انجام دادن رفتارها و انتخاب های خودش ایجاد کنند.

آموزش برای ABFT

دوره آموزش ABFT شامل سه سطح می باشد: کارگاه (سطوح ۱ و ۲)، نظارت (سطح ۲) و گواهی نامه (سطح ۳). به دلیل اینکه این روش به صورت یک راهنما می باشد، افرادی که می خواهند گواهی نامه های ABFT را دریافت کنند، باید اثبات کنند که از راهنمای مربوطه تبعیت می کنند و وظایف درمانی را کامل کنند.

کامل کردن وظایف درمانی از طریق نوارهای تاییدیه ای است که مشخص می کند آنها در دوره های نظارت آموزش دیده اند و می توانند کد یا شماره پرسنلی خود را دریافت کنند.

دوره آموزشی ABFT می تواند برای متخصصان زیادی، از قبیل مشاوران، روان پزشکان، روان شناساین، درمانگران خانواده، و ارائه دهندگان خدمات اجتماعی، مفید باشد. دوره های آموزشی، که از طریق توسعه دهندگان و همکاران آنها صورت می گیرد، در حال حاضر در ۸ کشور ارائه می شود.

ABFT به چه نحوی می تواند مفید باشد؟

ABFT به طور خاص برای درمان افسردگی و خودکشی در نوجوانان (به خصوص نوجوانانی که سن شان مابین ۱۲ تا ۱۸ سال است) ، طراحی شده است. در حالی که دیگر روش های درمانی، همانند درمان رفتاری – شناختی، به طور عادی برای درمان افسردگی کاربرد دارد و شامل تمامی افراد می شود، ABFT روش منحصر به فردی است که از تعاملات خانوادگی، به عنوان روشی برای بیان افسردگی، خودکشی، و آسیب، استفاده می کند.

همچنین ABFT تنها روشی است که به صورت راهنما می باشد. همچنین از نظر تجربی، کاربرد این روش در خانواده درمانی و برای شناسایی روابط خانوادگی می باشد و به عنوان روشی برای درمان و جلوگیری از افسردگی و خودکشی در نوجوانان، از نظر تجربی مورد تایید می باشد.

توسعه دهندگان ABFT بر این عقیده اند که این رهیافت منجر به تغییر مثبت در تعاملات خانوادگی می شود و همچنین می تواند برای رفع سایر مشکلات مربوط به سلامت روان هم مفید باشد.

ولی بیشتر محققان ABFT، تنها بر کارایی آن به عنوان روش درمان برای نوجوانانی که دارای تجربه افسردگی و / یا تفکر خودکشی هستند، متمرکز شده اند. همچنین یک مطالعه دیگر به این نتیجه رسید که ABFT، می تواند در کاهش اضطراب مابین نوجوانان هم مفید باشد.

درمانگرانی که از ABFT استفاده می کنند، بر اختلافات مهم ما بین اعضای خانواده، عدم درک از یکدیگر و شکست هایی که در روابط مابین اعضای خانواده ایجاد می شود، و همچنین عواطف و احساسات ارزشمند و مفیدی که در طول دوره ها و خارج از دوره ها ایجاد می شود، متمرکز می شوند. آنها بر تمایل غریزی تاکید می کنند که افراد باید آن را درک کنند تا بتوانند رابطه عاطفی محکمی با همدیگر داشته باشند. همچنین درمانگران از این رابطه عاطفی به عنوان مکانیزم اولیه تغییر استفاده می کنند. بنابراین، خانواده هایی که در درمان مشارکت می کنند، ممکن است که بهبود کلی در روابط خانوادگی را هم تجربه کنند.

نگرانی ها و محدودیت ها

AFTB یک روش درمانی است که از نظر تجربی کارایی آن تایید شده است و به عنوان یک روش درمان دارای تاییدیه تجربی در سطح ملی، ثبت شده است. با این وجود، این روش هم مانند دیگر روش های درمانی، دارای برخی از محدودیت ها می باشد. بیشتر محققان با نوجوانانی سروکار دارند که دارای خانواده کم در آمد و سطح پایینی هستند، همچنین عمومی سازی آن برای دیگر جوامع، به صورت مشخص بیان نشده است.

ممکن است که به یک مطالعه جامع دیگر در مورد وظایف درمانی  نیاز وجود داشته باشد.

این مطالعه می تواند در درک بهتر از نحوه انجام وظایف مختلفی مفید باشد که هدف آن کشف و شناخت عوامل پنهان اتفاق افتاده در طول درمان می باشد. همچنین محققان و توسعه دهندگان ABFT هم می توانند از نتایج این مطالعات در کارهای خود استفاده کنند.

یک نگرانی بالقوه دیگر ، عدم تبعیت درمانگران از راهنماهای موجود در روش ABFT می باشد. این امر می تواند در مراحل بعدی بر روی نتایج اقدامات تاثیر منفی بگذارد. توسعه دهندگان ABFT می توانند این نگرانی را از طریق مطالعه بر روی درمانگرانی که از ABFT تبعیت می کنند و همچنین اعمال نظارت بر هر یک از وظایف پنج گانه، رفع کنند و مطمئن شوند که درمانگر همه وظایف خود را به خوبی انجام می دهد.

منبع: دادخواه، یاسر، روش های کاربردی خانواده درمانی شناختی ، انتشارات :نارون دانش ، ۱۳۹۸