کمرویی پدیده ای است که در بسیاری از افراد جهان به صورت طیفی از حالت خفیف تا شدید خجالتی بودن را مشاهده می کنند، مشکل کمرویی می تواند بسیار آزار دهنده باشد، بسیاری از افراد آن را یکی از مهم ترین عوامل شکست در زندگی شان می دانند.
خجالتی بودن با شاخص های متعددی مانند سن، جنسیت، محیط زندگی، نوع تربیت خانوادگی و غیره شدت می یابد، افرادی که با مشکل کمرویی رو به رو هستند از اجتماع دوری می کنند و در بیان خواسته هایشان با مشکل رو به رو می شوند و در ابراز وجود ناتوان هستند.
کودکانی که کمرو هستند با همسالانشان وارد بازی و گفتگو نمی شوند، در این صورت باید از مشاوره کودک کمک بگیرید تا موقعیت هایی که باعث خجالت تان می شود را شناسایی کند و بعد شما با تغییر نگرش و افزایش اعتماد به نفس می توانید به تدریج شرایط تان را به چالش بکشانید.
کمرویی و خجالت چیست؟
کمرویی حالتی است که فرد در برخورد با دیگران دچار دستپاچگی می شود به طوری که به خوبی نمی تواند با دیگران صحبت کند یا دچار افت شدید عملکرد می شود و در این موقعیت نمی تواند خواسته های خود را بیان کند و با مشکلاتی رو به رو می شود، افراد کمرو در طیف های مختلفی قرار دارند برخی از آن ها دچار کمرویی خفیف می شوند که تاثیر چندانی در زندگی آن ها ندارد اما برخی دیگر کمرویی شدید را تجربه می کنند که تمام ابعاد زندگی فرد و حتی سلامت روحی او را تحت تاثیر قرار می دهد و باعث می شود فرد افسرده و مضطرب شود و احتمال این که فرد به اختلال شخصیت اسکیزوئید مبتلا شود بسیار زیاد است، هم چنین در نهایت باعث به وجود آمدن مشکلات جبران ناپذیری برای فرد می شود.
علل کمرویی چیست؟
کمرویی به عوامل مختلفی ربط دارد و تحت تاثیر ابعاد فردی، اجتماعی و خانوادگی می باد و ساخت شخصیتی فرد را از کودکی تا کهنسالی تحت تاثیر قرار می دهد.
علل تربیتی
فرد به خاطر اصول تربیتی ممکن است با کمرویی رو به رو شود که در زیر نمونه هایی از آن را بیان می کنیم:
- مراقبت های شدید والدین از فرزند
- ترس فرزند از تنبیه و سرزنش والدین
- محرومیت فرزند از محبت والدین
- عدم دریافت استقلال در نوجوانی از والدین
- توقع والدین از فرزند برای اطاعت و تسلیم همیشگی
علل روانی
علل روانی بر روی کمرویی اثر می گذارد که می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استرس محیطی و عدم احساس امنیت
- تحقیر شدن های مداوم در برابر جمع
- غم و اندوه شدید و همیشگی
- عدم موفقیت در تحصیل
علل اجتماعی
می توان به مواردی مانند فقدان مهارت های اجتماعی، مهارت، فقر، طلاق والدین اشاره کرد.
علل فیزیولوژیک
عوامل فیزیولوژیک شامل عوامل زیر می شود:
- عوامل ژنتیکی
- نقض عضو
- عدم رضایت فرد از چهره یا اندام خود
- اختلال در عملکرد غدد فوق کلیوی
- اختلال در تکلم
نشانه های فرد خجالتی
فرد که کمرو و خجالتی است مجموعه ای از نشانه های جسمی و روانی ذیل را دارد.
نشانه های جسمی
- احساس گرفتگی در گلو، قلب و خالی بودن شکم
- دشواری در گفتار، لکنت زبان، تغییر تن صدا
- انقباضات عضلانی و اسپاسم
- کند شدن حواس و کاهش سطح هوشیاری کودک
- سرخ شدن و یا رنگ پریدگی در صورت، عدم ترشح بزاق و خشکی رگ ها، تعرق شدید در کف دست ها
نشانه های روانی
- عدم مشارکت فرد در فعالیت های گروهی و اجتماعی
- عدم ارتباط پایدار و مناسب همسالان
- اجتناب از برقراری تماس چشمی با افراد
- مخفی کردن خود از نگاه دیگران
- بریده بریده و کوتاه حرف زدن
- بازی کردن با انگشتان دست و غرق شدن در افکار
- عدم اعتماد به نفس وجود حس سرخوردگی اضطراب و غیره.
درمان کمرویی در کودکان
۱٫ به کودک فرصت اظهار نظر بدهید
یکی از نیازهای اصلی همه انسان ها، بیان آزادانه افکار، احساسات و خواسته هایشان می باشد که اهمیت دادن به این نیاز در دوران کودکی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، والدینی که سبک تربیتی مستبدانه دارند در بسیاری از اوقات اجازه نمی دهند تا فرزندشان بدون ترس و در حضور آن ها صحبت کند و آن چه در درون خود حس می کند را با آن ها در میان بگذارد.
همین مسئله باعث می شود تا کودک در سایر روابط بین فردی با مشکلاتی رو به رو شود و برای ابراز وجود سطحی از ترس، نگرانی، شرم و ناراحتی را احساس نماید، برای پیشگیری از این مسئله باید فضایی صمیمانه و در عین حال مقتدرانه برای تربیت فرزند خود ایجاد کنید و به فرزندتان اجازه دهید تا آزادانه موضوعات را با شما در میان بگذارد و به راحتی با شما صحبت کند.
۲٫ برای درمان کمرویی تعاملات اجتماعی کودک را افزایش دهید
کودکانی که در ابتدا در یک محیط منزوی و گوشه گیر بزرگ شده اند فرصت کمتری دارند تا مهارت های ارتباطی را یاد بگیرند در واقع تجربیات آن ها کم می باشد و زمانی که در محیط های جدید و ناآشنا قرار می گیرند سردرگم می شوند و ترجیح می دهند از برقرار کردن تعاملات جدید خودداری کنند، از این رو لازم است در سنین پایین به فرزندتان کمک کنید تا در محیط های مختلفی قرار گیرند و سعی کنند تعاملات اجتماعی گسترده تری را شکل دهند.
۳٫ در مورد در دسترس بودن خود به کودک اطمینان ببخشید
یکی از مواردی که ممکن است کودک تمایلی به برقراری با سایر افراد نداشته باشد و رفتارهای کمرویی و خجالت از خود نشان دهد نگرانی در مورد عدم حضور والدین و داشتن دل مشغولی در مورد آن ها می باشد، بر اساس تحقیقات انجام شده کودکانی که سبک دلبستگی ایمنی با مادرشان دارند اغلب دز محیط راحت تر هستند و بهتر می توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند اما کودکانی که دلبستگی نا ایمنی دارند از همان ابتدا با مشکلاتی رو به رو می شوند که عبارت است از اضطراب جدایی و ترس از غریبه ها. همین عوامل باعث می شود که ارتباطات آن ها گسترشی نداشته باشند و با دیگران ارتباط برقرار نکنند.
برای جلوگیری از این مشکلات باید از همان نوزادی به فرزندتان نشان دهید که به او اهمیت می دهید و به نیازها و خواسته هایش توجه دارید و هر زمان او به شما نیاز داشت در دسترس او هستید، تهدید کردن کودک به جدایی و یا گفتن عباراتی مانند من دیگر مادر تو نیستم، دیگر تو را دوست ندارم می تواند به دلبستگی کودک آسیب بزند و در سایر روابط بین فردی او اثر منفی می گذارد.
۴٫ بر توانمندی های کودک تمرکز کنید
کودکان در ابتدای شکل دهی شخصیت شان می باشند و بازخورد والدین تاثیر بسیار زیادی بر روی توانمندی های کودک دارد، والدینی که دائما از فرزندشان ایراد می گیرند این پیغام را به او می دهند که او به اندازه کافی خوب نمی باشد و عیب و نقص هایش بیشتر از نکات مثبتش می باشد، زمانی که کودک چنین تصوری نسبت به توانایی های خود داشته باشد توانایی ابراز وجود او کاهش یافته و با مشکلاتی مانند کمرویی و احساس شرم رو به رو می شود.
در این شرایط شما باید نکات مثبت وجود فرزندتان را پیدا کنید و سعی کنید ویژگی های مثبتش را پرورش دهید، این امر باعث می شود تا جنبه های منفی به مرور زمان از بین بروند و هم چنین به شکل گیری یک شخصیت مقاوم تر کمک می کند.
۵٫ از مشاور کودک کمک بگیرید
زمانی که کودک با مشکل کمرویی رو به رو شد در این صورت باید از خدمات مشاور و روانشناس در حیطه کودک و نوجوان کمک بگیرد درمانگر در این خصوص به شما کمک می کند تا ریشه کمرویی فرزندتان را بیشتر بشناسید و روش های تربیتی صحیح را فرا بگیرید تا بتوانید مهارت های اجتماعی قوی تری را در کودک تان ایجاد کنید.
درمان کمرویی در بزرگسالان
۱٫ اهداف معقولانه ای برای خود تعیین کنید
برای این که بتوانید مشکل کم رویی و خجالتی بودنتان را حل نمایید باید اهداف معقولانه ای را برای خودتان انتخاب نمایید و انتظار نداشته باشید که یک شبه تبدیل به آدمی معاشرتی و بسیار خوش برخورد شوید در واقع شما باید قدم های تان را به صورت آهسته و پیوسته بردارید، به این منظور بهتر است از آشنایان نزدیک خود و کسانی که با آن ها راحت هستید شروع کنید و سعی کنید که تعامل خود را با آن ها افزایش دهید.
تلاش کنید تا با این افراد گفت و گوی موثری داشته باشید تا توانمندی های شما ارتقا یابد و شما بتوانید سایر روابط تان را گسترش دهید.
۲٫ موقعیت های ناخوشایند را رتبه بندی کنید
میزان خجالت و کمرویی افراد در موقعیت های مختلف متفاوت می باشد برای مثال افراد در جمع خانوادگی کمرویی کمتری دارند اما در یک جمع غریبانه اوضاع سخت تر خواهد بود، برای این که بتوانید به صورت پایدار در همه موقعیت ها به صورت خوش مشرب ظاهر شوید لازم است یک لیست تهیه نمایید و موقعیت هایی که باعث خجالت و کمرویی شما می شود را بر اساس میزان ناراحتی ایجاد شده رتبه بندی نمایید، این کار به شما کمک می کند تا مسیری که می خواهید روی آن کار کنید را بشناسید و بر اساس ترتیبی که مشخص کرده اید قدم بردارید.
۳٫ برای درمان کمرویی مهارت گفت و گوی موثر را تمرین نمایید
یکی از عواملی که باعث می شود توانایی ابراز وجود نداشته باشید و به شما اجازه نمی دهد که به درستی با اطرافیانتان ارتباط برقرار کنید ترس از بدتر شدن اوضاع می باشد به طور مثال زمانی که افراد خجالتی مشکل یا ناراحتی دارند احساس می کنند نباید آن را به زبان بیاورند زیرا ممکن است مشاجره پیش آید و اوضاع بدتر شود، در صورتی که شما مهارت گفت و گوی موثر را یاد داشته باشید می توانید بر احساسات خود متمرکز شوید و بدون آسیب رساندن به عواطف دیگران، احساسات خودتان را به اشتراک بگذارید.
در صورتی که در این خصوص با مشکلاتی رو به رو شوید، می توانید از مشاور روانشناس کمک بگیرید تا بتوانید در این زمینه به توانمندی بیشتری دست پیدا کنید.
۴٫ اعتماد به نفس خود را تقویت کنید
در بسیاری از موارد کمرویی و اجتناب از تعاملات اجتماعی سلاحی می باشد و افراد به وابسته آن از خودشان محافظت می کنند، در واقع آن ها احساس می کنند ممکن است در روابط بین فردی آن ها آسیبی وارد شود و اعتماد به نفس شکننده ای در وجود آن ها پرورش یابد، در صورتی که احساس می کنید از جانب دیگران مورد تهدید قرار می گیرید یا رفتارهای دیگران باعث آزار و اذیت شما می شود در این حالت بهتر است از روانشناس کمک بگیرید و یا در جلسات روان درمانی شرکت کنید تا نیروی اعتماد به نفس شما افزایش یابد و بتوانید آن را تقویت نمایید.
۵٫ برای درمان کمرویی به زبان بدنتان توجه کنید
روانشناسان معتقدند که ارتباطات بین فردی زبان بدن بیش از آن چه که واقعا بر زبان می آید بر روی مخاطبین اثر می گذارد، هم چنین وضعیت بدنی به طور ناخودآگاه بر روی رفتار فرد اثر می گذارد و باعث می شود فرد به شیوه نامناسب عمل کند به عنوان مثال فردی را در نظر بگیرید که همیشه سرش پایین است قامت خمیده ای دارد و هنگام صحبت کردن نمی تواند تماس چشمی مناسبی داشته باشد در این صورت افراد کمتر مجذوب حرف های این افراد می شوند و واکنش های چندان مثبتی از خودشان نشان نمی دهند.
این واکنش ها باعث می شود تا روحیه فرد تضعیف شود و کمرویی او بیشتر گردد در نهایت چرخه معیوبی در فرد به وجود می آید با توجه به این تفاسیر باید بیشتر به زبان بدن تان توجه کنید و برای این که خجالتی و کمرو به نظر نرسید باید همواره راست و محکم بایستید و با مخاطبین خود تماس چشمی برقرار کنید و تن صدای بسیار پایین یا بالا نداشته باشید هم چنین تند و سریع حرف نزنید و رفتارهایی مانند مالیدن دست ها به یکدیگر می تواند باعث انتقال استرس و ناراحتی به دیگران می شود در نتیجه بهتر است با تمرین کردن بر این رفتارها مسلط شوید و آن ها را تحت کنترل خودتان در آورید.
۶٫ از قبل خود را برای موقعیت های دشوار آماده کنید
در موقعیت هایی که احساس راحتی نمی کنید باید خودتان برای حضور در آن موقعیت ها آماده کنید و تلاش و تمرین کنید تا در این شرایط عملکرد بهتری داشته باشید و عواطف مثبت تری را تجربه نمایید به عنوان مثال اگر می خواهید درخواستی از رئیس تان داشته باشید اما برای گفتن درخواست احساس خجالت می کنید باید گفته های خود را مقابل آینه بارها و بارها تمرین کنید و هم چنین ضبط کردن صدا و فیلم برداری از خودتان به شما کمک می کند تا بتوانید راحت تر نواقص رفتاری و گفتاری تان را ببینید و با تکرار کردن آن نواقص را رفع کنید.
۷٫ برای خود تجربیات مثبتی بیافرینید
در صورتی که تجربیات مثبتی از روابط بین فردی خود نداشته باشید همواره به سمت انزوا و گوشه گیری کشیده می شوید و این امر باعث می شود تا در حضور دیگران احساس مثبتی نداشته باشید بسیاری از افراد در این شرایط شرم و ناراحتی را تجربه می کنند، برای این که بتوانید مسیر زندگی تان را عوض کنید باید تلاش کنید و دست به کار شوید تا تجربیات مثبتی را برای خودتان خلق کنید به عنوان مثال سعی کنید به دنبال علایق خود بروید و با افرادی ارتباط برقرار کنید که با شما تشابهات فکری بیشتری دارند.
۸٫ مراجعه به روانشناس و کمک گرفتن از یک درمانگر
در صورتی که کمرویی در بزرگسالی تداوم یابد در این حالت منجر به شکل گیری اختلالات اضطرابی مانند اختلال اضطراب اجتماعی و اختلالات شخصیتی از جمله اسکیزوئید می شود این وضعیت از یک کمرویی ساده شدیدتر می باشد و باعث می شود که فرد به خاطر این مشکل از بسیاری از فعالیت های بین فردی و اجتماعی باز ماند و سطح عملکردش پایین شود، در این شرایط لازم است که به یک روانشناس مراجعه کنید و برای درمان وضعیت خود از روش های تخصصی تری کمک بگیرد.
رها شدن از کمرویی؛ اقدام از همین امروز
همانطور که بیان شده است کمرویی تحت تاثیر عوامل مختلفی می باشد با این حال نقش شما در مورد این مسئله بسیار مهم و پررنگ می باشد پس کافی است که از همین امروز اراده کنید و به همان شخصیتی که خواهان آن هستید تبدیل شوید و باید موقعیت هایی که باعث خجالتتان می شود را شناسایی کنید و دلایلی که باعث کمرویی شما می شود را بررسی کرده تا به مرور زمان نگرش و ذهنیت خودتان را در مورد آن تغییر دهید، در این حالت باید از گام های کوچک تر شروع کنید تا بتوانید بر کمرویی خودتان غلبه کنید به عنوان مثال اگر صحبت کردن در جمع برای شما سخت است ابتدا سعی کنید یک مکالمه دو نفره ای را تشکیل دهید و کم کم آن را به جمع های بزرگ تری تعمیم دهید.
سوالات متداول
آیا کمرویی می تواند نشان دهنده مشکل خاصی در شخصیت باشد؟
در صورتی که کمرویی به یکی از ویژگی های شخصیتی فرد تبدیل شود. در این صورت برای فرد بسیار دشوار است تا خودش را تغییر دهد و برای این که در این امر موفق شود و به نتایج درمانی موفقی برسد باید از روانشناس کمک بگیرد تا مشکل شما را مورد بررسی قرار دهد و از روش های درمانی صحیحی برای حل مشکل استفاده کند بسیاری از افراد که به اختلالات دسته A از جمله شخصیت اسکیزوئید مبتلا می شوند بسیار از این مشکل رنج می برند.