حتی بهترین پدربزرگ ها و مادربزرگ ها هر چند وقت یکبار اعصاب والدین را خرد می کنند؛ زیرا آن ها به عنوان افراد مسن ‌تر که از قوانین رفتار اجتماعی فعلی آگاه نیستند یا احساس نمی‌کنند که باید محدودیت و مرزی را رعایت کنند؛ همچنین آن ها تصور می کنند به خاطر اینکه تجربه بیشتری در فرزندپروری دارند، همه چیز را می دانند و همیشه حق با آن ها است. بنابراین فرزندان بزرگسال خود را جدی نمی گیرند و این موضوع باعث ایجاد تعارض بین آن ها می شود.

اما اگر رفتار پدربزرگ و مادربزرگ به رفتاری سمی باشد، چه؟ یعنی اگر رفتار آن ها استرس و تاثیر منفی زیادی به خانواده شما وارد کند، چه کاری باید انجام دهید.

دخالت پدربزرگ و مادربزرگ سمی

کارشناس خانواده فارسیدو عقیده دارد، برخی از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها فقط زمانی سمی هستند که پدربزرگ و مادربزرگ هستند، به این معنا که آن ها از زمانی رفتارها و الگوهای سمی نشان می دهند که نقش پدربزرگ و مادربزرگ را دارند؛ البته گاهی نیز آن ها در کل افرادی سمی هستند که اتفاقا پدربزرگ و مادربزرگ هم هستند.

علاوه بر این، ممکن است رفتارهای سمی آن ها به طور ناخودآگاه و غیرعمدی باشد و آن ها از تاثیر رفتار و حرف های خود بر خانواده شان بی خبر هستند؛ بعضی از پدربزرگ‌ ها و مادربزرگ ‌ها به خاطر ابراز ناراحتی یا عدم تأیید خود و به طور ناخودآگاه، نسبت به نوه‌ های خود رفتارهای سمی نشان می دهند».

در این بخش در مورد پرچم ‌های قرمز و علائم هشداردهنده ای که بیانگر سمی بودن پدربزرگ و مادربزرگ است و همچینن راهکارهایی در مورد نحوه رسیدگی به این مساله را بیان خواهیم کرد.

۶ نشانه ی پدربزرگ و مادربزرگ سمی

1. تلاش برای کنترل کردن

کنترل گر بودن نشانه بارز رفتار سمی است. گاهی افراد برای کنترل کردن افراد از روش های مستقیم مثل بالا بردن صدا و پرخاشگری و اعمال زور استفاده می کنند؛ اما اشکال ظریف ‌تری از روش‌ های کنترل وجود دارد، برای مثال افراد با استفاده از توهین و قضاوت و تمسخر مداوم، سعی دارند فرد مقابل خود را کنترل کنند. کاپانو می‌گوید: « اگر پدربزرگ و مادربزرگتان مرتباً شما را مورد آزار و اذیت، قضاوت یا تمسخر قرار دهند، احتمالا آن ها افرادی سمی هستند؛ چه آن ها عمدا به دنبال توهین و ایجاد ناراحتی در شما باشند و چه این کار را به صورت زیرکانه و خودآگاه انجام دهند».

• ایجاد تعارض بین اعضای خانواده

پدربزرگ ها و مادربزرگ های خوب روابط را در خانواده ها تقویت می کنند و اعضای خانواده را دور هم جمع می کنند. پدربزرگ ها و مادربزرگ های سمی، خانواده خود را در مقابل یکدیگر قرار می دهند. گاهی پدربزرگ و مادربزرگ سمی ممکن است حتی تلاش کند تا نوه خود را علیه والدین یا سایر اعضای خانواده خود برانگیزند.

• استفاده از روش دستکاری عاطفی

دستکاری عاطفی روشی است که برای پیشبرد منافع، کنترل و بهره کشی از افراد استفاده می شود. فردی که از این تاکتیک استفاده می کند با روش های مختلف سعی می کند تا رفتار و نظرات دیگران را تحت تاثیر قرار دهد؛ برای مثال این افراد رفتار و حرف های خود باعث ایجاد احساس گناه، شرمندگی و ترس در فرد مقابل می شوند.

پدربزرگ و مادربزرگ های سمی نیز زمانی که با اعضای خانواده خود دچار اختلاف و تعارض می شود، از روش دستکاری عاطفی استفاده می کنند و اعضای خانوده را مقابل یکدیگر قرار می دهند.

کاپانو معتقد است که افراد سمی دوست دارند دیگران را در کنار خود داشته باشند و با همه چیز مثل یک بازی رفتار می کنند و هدف از این بازی‌ ها نیز افزایش کنترل و سلطه به اطرافیان و نگه داشتن آن ها کنارشان است و اکثر اوقات نیز در این بازی نیز برنده می شوند.

• نادیده گرفتن محدودیت ها

پدربزرگ و مادربزرگ سمی هیچ مرزی برای خود قائل نیستند و به قوانینی که فرزندانشان تعیین می کنند هم بی توجه هستند. برای آن ها هیچ مرزی وجود ندارد برای مثال آن ها بدون اطلاع قبلی به خانه فرزند خود می روند، اصرار دارند همه تعطیلات همراه آن ها باشند، نوه‌ های خود را به خاطر نبوسیدن یا آغوش نگرفتنشان سرزنش می کنند و در صورتی که مرزهایی برای آن ها تعریف شود آن را نادیده می گیرند یا کلا محبت و حمایت خود را فرزند و نوه هایشان بر می دارند.

• دخالت در قوانین تعیین شده والدین

پدربزرگ و مادربزرگ خوب به والدین اجازه می دهند، نقش و مسئولیت خود را ایفا کنند؛ اما پدربزرگ و مادربزرگ های سمی همیشه خواسته ها و نظرات خود را تحمیل می کنند؛ این رفتار حتی می تواند به صورت ناخودآگاه انجام شود. بعضی از پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ ها قوانینی که والدین برای فرزندشان در نظر می گیرند را نادیده می گیرند و لزومی نمی بینند که از آن ها پیروی کنند.

برای مثال والدین قوانینی در مورد عدم مصرف زیاد شیرینی و مسواک زدن قبل از خوابیدن تعیین می کنند و روی انجام آن ها پافشاری و تاکید دارند، اما وقتی فرزند خود را آخر هفته به خانه پدربزرگ و مادربزرگشان می فرستند، این قوانین رعایت نمی شود و تلاش آن ها نیز به هدر می رود.

• عدم تمایل به تغییر رفتار

کاپانو معتقد است یکی از مسائلی که می تواند سمی بودن را مشخص کند، نحوه واکنش پدربزرگ‌ها و مادربزرگ ‌ها به انتقادهای شما است. برخی اوقات برخورد آن ها به گونه ای است که شما متوجه می شوید که رفتار آن ها کاملا غیر عمد و بدون آگاهی بوده است و آن ها برای جبران اشتباه و رفع مشکلات پیش آمده تلاش می کنند، گاهی نیز آن ها به این کار ادامه دهند و عمداً برخلاف نظرات فرزند خود عمل می کنند.

 همچنین ما همیشه نمی توانیم دلیل رفتارهای سمی افراد را متوجه شویم و آن ها را تحلیل کنیم، پس بهتر است اگر پدربزرگ و مادربزرگ سمی در ارتباط هستید، ابتدا در مورد اشتباهاتش با او صحبت کنید و بسته به نوع واکنشی که نشان می دهد قدم های بعدی خود را بردارید.

نحوه برخورد با پدربزرگ و مادربزرگ سمی

زمانی که پدر بزرگ و مادربزرگ سمی والدین همسرتان باشند، متقاعد کردن همسرتان در مورد رفتار سمی آن ها دشوار است، زیرا آن ها نمی تواند باور کنند که کسی که میشناسند و دوستش دارند، سمی است. گاهی اوقات مطرح کردن مشکلات به وجود آمده دشوار است؛ اما نکته کلیدی این است که در انتقادات خود باید شفاف باشید و توضیح دهید که دلیلی که برای حرفتان دارید چیست.

بنابراین، بهتر است زمانی که می خواهید در این مورد صحبت کنید، احساسات خود را کنار بگذارید و منطقی و عینی صحبت کنید، مثال های واقعی و اتفاقاتی که سندی بر سمی بودن آن ها است را با همسر خود در میان بگذارید.

برای مثال شما می توانید به مواقعی اشاره کنید که پدربزرگ و مادربزرگ از لحنی تحقیرآمیز یا نامناسب برای فرزندتان استفاده کرده اند و حتی بعد از اینکه از آن ها خواستید رفتارشان را تکرار نکنند، باز هم این کار را تکرار کرده اند؛ یا به مواردی اشاره کنید که از آن ها درخواست کرده اید تا به محدودیت ها و قوانین شما احترام بگذارند ولی آن ها عمداً خلاف آن عمل کردند.

پس از اینکه همسر شما نیز متقاعد شد که پدر و مادرش رفتار نامناسبی دارند باید با آن ها صحبت کند. آن ها باید در مورد محدودیت ها و قوانین با والدین خود صحبت کرده و از آن ها بخواهند که به این قوانین احترام بگذارند، اما  از آن جا که مرز و محدوده برای افراد سمی معنای خاصی ندارد ممکن است چندین بار به یادآوری و صحبت کردن در این مورد نیاز شود.

در بهترین حالت، تأکید چندباره بر قوانین باعث تغییر رفتار و احترام به محدودیت ها توسط پدربزرگ و مادربزرگ خواهد شد؛ اما گاهی نیز آن ها باز هم به رفتار قبلی خود ادامه می دهند، در این مورد شاید زمان آن رسیده باشد که رفت و آمدها نیز محدود شوند. کاپانو می‌گوید: «ممکن است بهترین کار این باشد که تماس با پدربزرگ ‌ها و مادربزرگ‌های سمی را محدود یا به طور کامل قطع کنید، به خصوص اگر این موضوع مربوط به سلامت جسمی یا احساس باشد.»

منبع : دخالت پدربزرگ و مادربزرگ سمی در زندگی! راه چاره چیست؟