قانون انضباطی مادربزرگ، به روش تربیتی انضباطی گفته می شود که مادربزرگ ها برای تربیت فرزند خود استفاده می کردند. والدین با کمک گرفتن از این قانون می توانند کودک خود را مجبور به انجام مسئولیت ها و وظایفی کنند که از نظر آن ها ناخوشایند است. کی از قوانین مادربزرگ این است که، «زمانی می توانی بازی کنی که کارت را انجام داده باشی»، این روش بر این اصل استوار است که انجام دادن یک مسئولیت ناخوشایند زمانی که بعد از آن لذتی باشد، راحت تر خواهد بود.
قانون انضباطی مادربزرگ، به روش تربیتی انضباطی گفته می شود که مادربزرگ ها برای تربیت فرزند خود استفاده می کردند. والدین با کمک گرفتن از این قانون می توانند کودک خود را مجبور به انجام مسئولیت ها و وظایفی کنند که از نظر آن ها ناخوشایند است.
قوانین مادربزرگ
یکی از قوانین مادربزرگ این است که، «زمانی می توانی بازی کنی که کارت را انجام داده باشی»، این روش بر این اصل استوار است که انجام دادن یک مسئولیت ناخوشایند زمانی که بعد از آن لذتی باشد، راحت تر خواهد بود.
در ادامه قصد داریم در مورد قانون انضباطی مادربزرگ و مزایای آن صحبت کنیم، پس با ما همراه باشید.
نمونه هایی از قانون انضباطی مادربزرگ در تربیت فرزند
قانون انضباطی مادربزرگ اساساً با گره زدن یک کار به یک امتیاز خاص کار می کند. برای مثال:
- وقتی تکالیف خود را تمام کردی، می توانی تلویزیون تماشا کنی.
- به محض اینکه تمیز کردن اتاق خود را تمام کردی، می توانی بیرون بازی کنی.
- وقتی ظروف خود را در سینک گذاشتی، می‌توانی ۳۰ دقیقه بازی ویدیویی انجام دهی.
- وقتی کارهایت را کامل کردی، کمک هزینه ات را می گیری.
- وقتی کفش های کتانی و کتت را بپوشی، به زمین بازی می‌رویم.
اما بعضی از والدین از قانون انضباطی مادربزرگ به صورت معکوس استفاده می کنند برای مثال می گویند: « الان می توانی بازی کنی به شرطی که قول بدهی تکالیف را بعدا انجام دهی». اما باید به این نکته توجه کنیدکه زمانی که فرزند شما از انجام تکالیف خود خوشش نمی آید و همیشه برای انجام آن ها تعلل می کند، بازی کردن قبل از انجام تکالیفش نمی تواند باعث ایجاد انگیزه ای در او شود و احتمالا بعد از بازی نیز او از انجام تکالیف خود سر باز می زند و در نهایت هم به دلیل بدقولی و کوتاهی در انجام تکالیف خود احساس ناراحتی و گناه می کند.
نه قول دادن و نه احساس گناه بعد از بدقولی کردن، نمی تواند انگیزه ای برای انجام دادن کارهای ناخوشایند باشد، اما اگر لذت و پاداش به بعد از انجام وظایف موکول شود، می تواند باعث ایجاد انگیزه شود.
انگیزه دادن به کودک برای انجام کارهایی که دوست ندارد با استفاده از روش معکوس قانون انضباطی مادربزرگ بسیار دشوار است و مانند رانندگی با دنده عقب می باشد، پس باید از روش درست قوانین مادربزرگ استفاده شود.
ویژگی های مثبت قانون مادربزرگ برای تربیت فرزند
در ادامه ویژگی های مثبت قانون ترببیتی مرسوم به قانون مادربزرگ را خواهیم گفت:
- قانون انضباط مادربزرگ از ایجاد انگیزه مثبت به جای تنبیه، تهدید و اشاره به پیامدهای منفی انجام ندادن کارها استفاده می کند.
- این قانون به جای این که بگوید ” نمی توانی دسر بخوری مگر اینکه همه غذای خود را تمام کنی” می گوید: “وقتی شامت را تمام کردی، می توانی دسر بخوری.”، این نوع بیان کردن زیباتر به نظر می رسد، به بچه ها انگیزه بیشتری می دهد و مشاجره را کاهش می دهد.
- در این قانون بدون دادن پاداش های مادی به ازای هر کار مثبت یا هر تکلیف برای تشویق شدن کودک، به او یاد می دهید که امتیازات چگونه با رفتار آن ها مرتبط هستند. این به بچه‌ها یاد می دهد که “چرا باید کاری را که شما می خواهید انجام دهد؟”
- شما مجبور نیستید از هدیه گران و پاداش های بزرگ به عنوان انگیزه استفاده کنید. در عوض، به فرزندتان یاد می دهید که وقتی انتظارات شما را برآورده می‌کند، می‌تواند از امتیازاتش برخوردار شود و اگر تصمیم بگیرد که آنچه شما گفته اید را انجام ندهد، امتیاز خود را از دست می دهد.
- این روش می تواند یک راه عالی برای جلوگیری از جنگ قدرت باشد زیرا قانون انضباطی مادربزرگ روشن می کند که بچه ها در این مورد حق انتخاب دارند و نتایجی که دریافت می کنند به رفتار آن ها بستگی دارد.
- قانون انضباط مادربزرگ به بچه ها روش تصمیم گیری را می آموزد. آن ها یاد می گیرند که چگونه عملکرد آن ها به امتیازاتشان مرتبط است؛ در نتیجه به آن ها در تصمیم گیری بهتر در آینده کمک کند.
- مادربزرگ ها گاهی اوقات واقعاً بهتر می دانند. قانون انضباط مادربزرگ روشی عالی برای آموزش مسئولیت پذیری به بچه ها است. این روش به آن ها یاد می دهد که تصمیماتشان روی امتیازات آن ها تاثیر می گذارد.
چه زمانی قانون انضباطی مادربزرگ مؤثرتر است؟
- قانون انضباطی مادربزرگ زمانی موثرتر است که شما زمان داشته باشید تا کودک کار را به پایان برساند. به عنوان مثال، اگر بگویید: «به محض اینکه برای خواب آماده شدی، کتاب می‌خوانیم»، ممکن است فرزندتان به خاطر اشتیاق به شنیدن کتابش همان موقع به رخت خواب برود ولی چون شما الان وقت ندارید ممکن است یک ساعت بعد برایش کتاب بخوانید؛ بنابراین اگر برای زمان تحت فشار هستید، بهتر است بگویید: “اگر در ۲۰ دقیقه آینده برای خواب آماده باشی، برای خواندن کتاب زمان خواهیم داشت.”
- همچنین این قانون زمانی مؤثر است که فرزند شما واقعاً حق انتخاب داشته باشد. اگر به هر حال مجبورید به فروشگاه بروید، نگویید: «وقتی کفش هایت را پوشیدی، ما به فروشگاه می رویم». زیرا اگر او این کار را انجام ندهد مجبورید او را وادار به آماده شدن کنید چون در فروشگاه کار دارید. بهتر است بگویید «وقتی کفشت را بپوشی بیرون بازی می کنیم» و سپس، بحث نکنید، نق نزنید و برای آماده شدنش از او خواهش نکنید.
- این قانون زمانی که شما به گفته خودتان عمل کنید موثر است و اگر در برابر خواسته فرزندتان تسلیم شوید، تاثیری نخواهد داشت حتی ممکن است تاثیر منفی روی رفتار او داشته باشد؛ برای مثال اگر بگویید «به محض اینکه غذا را تمام کردی می‌توانی دسر بخوری»، اما در نهایت به فرزندتان اجازه می‌دهید دسر بخورد، حتی اگر شامش را تمام نکرده باشد، به او یاد می‌دهید که شما در نهایت کاری انجام می شود که او می خواهد؛ بنابراین زمانی از این قانون استفاده کنید که مطمئن هستید آن را انجام می دهید.
- این قانون زمانی تاثیر بیشتری دارد که از امتیازات استفاده کنید و نه از پاداش های بزرگ و هدیه های گران، زیرا زمانی که شروع به دادن پاداش های بزرگ کنید و از این روش بیش از حد استفاده نمایید، فرزندتان متوقع خواهد شد و همیشه انتظار پاداش های بزرگ را خواهد داشت حتی در برابر انجام تکالیف و وظایف خود. در عوض، از دادن امتیازاتی استفاده کنید و یا از جوایز رایگان یا کم هزینه استفاده کنید.
نکته پایانی در مورد تربیت کودک
همانطور که گفته شد قانون انضباطی مادربزرگ ها می تواند روشی عالی برای تشویق فرزندان به کارهایی که برایشان ناخوشایند است می باشد. اما اگر این قانون به درستی انجام نگیرد می تواند اثرات منفی و حتی برعکس داشته باشد، در استفاده از این قانون علاوه را موارد بالا باید به نکات زیر نیز دقت کنید تا این روش به درستی کار کند.
● الگوی خوبی برای فرزند خود باشید.
کودکان در هر لحظه رفتار و عملکرد شما را زیر نظر دارند و از آن ها تقلید می کنند. در نتیجه حسن رفتار و یا سوءرفتار آن ها با الگوبرداری از رفتاری شما شکل می گیرد. بنابراین باید برای ایجاد الگوی رفتار مناسب در کودکان، به رفتار خود دقت بیشتری داشته باشید و مراقب باشید تا رفتارهایی خلاف آنچه می خواهید کودکتان یاد بگیرد را انجام ندهید.
برای مثال اگر می خواهید کودکی مودب داشته باشید که برای حل مشکلاتش از روش های درست و تعامل استفاده می کند و نه از روش های خشونت آمیز و توهین و تحقیر دیگران و این را با گفت و گو به او می آموزید، ولی در عمل زمانی که با کسی دچار تعارض هستید از توهین، تحقیر، فریاد زدن و طعنه و انتقاد استفاده می کنید، عملا به او می آموزید که در شرایط مشابه بددهنی کرده و واکنش های نادرستی انجام دهد.
چه قبول کنید و چه قبول نکنید، رفتارهای شما الگوی رفتاری کودکتان خواهند بود و نه گفتارها و نصیحت های شما؛ بنابراین سعی کنید الگوی مناسبی برای آن ها باشید.
بر آنچه کودکتان تماشا می کند، نظارت داشته باشید.
برخی از برنامه های تلویزیونی و یا کارتون ها برای سن کودک نیستند و یا اصلا الگوی خوبی را به نمایش نمی گذارند. تماشای این نوع برنامه های تلویزیونی می تواند اثرات منفی بر رفتار کودک شما بگذارد.
برای مثال کارتون هایی که در آن خشونت و درگیری زیادی وجود دارد، روی رفتار و روحیه کودک اثر می گذارد و ممکن است روحیات خشن را در او ایجاد کند؛ همچنین مخاطب برخی از انیمیشن ها بزرگسالان هستند و دیدن این نوع برنامه ها نیز برای کودک شما مناسب نیست، زیرا معمولا در این نوع انیمیشن ها صحنه ها و رفتارهای جنسی وجود دارد که مناسب کودک شما نمی باشد.
در نتیجه لازم است روی برنامه‌های تلویزیونی و کارتون هایی که کودکتان می‌بیند، نظارت کنید و سعی کنید هر برنامه های مناسب شرایط سنی آن ها را در اختیارشان بگذارید.
نسبت به برخی از رفتارهای کودک بی توجهی نشان دهید.
گاهی اوقات کودکان برای رسیدن به خواسته هایش و یا حتی جلب توجه والدین خود رفتارهایی انجام می دهند که عموما نیز رفتارهای نامطلوبی هستند، در این مواقع اگر والدین به کودک توجه کنند و او را به هدفش برسانند، کودک متوجه می شود که از این راه می تواند به خواسته هایش دست یابد بنابراین آن را در شرایط مختلف بارها و بارها تکرار خواهد کرد.
روشی که برای تکرار نشدن این رفتارها پیشنهاد می شود، استفاده از بی توجهی فعال است. در این روش زمانی که کودک رفتار نامطلوبی را انجام می دهد، به طور خودآگاه تمام توجه خود را از کودک بر می دارید، به این ترتیب کودک به هدف خود که جلب توجه کردن است نمی رسد و به مرور دست از کارش بر می دارد. این روش مدیریت کودک برای کاهش نق زدن و سروصدا به راه انداختن، اخم کردن، گریه کردن با صدای بلند، اصرار و مطالبه مداوم و رفتارهایی از این قبیل بسیار موثر است.
برای مثال وقتی کودکتان می خواهد با گریه کردن و داد زدن به خواسته خودش برسد، باید مدت کوتاهی تمام توجه خود را از کودک بردارید، اصلا به او نگاه نکنید، به او نگویید این کار را نکن و یا با او بحث نکنید تا زمانی که او متوجه شود که این رفتارها تاثیری بر شما ندارد و نمی تواند به این روش به خواسته خودش برسد، در نتیجه دست از آن بر می دارد.