با نی نی حسود چه کنیم؟ به چه کودکی حسود می گویند و آیا این رفتار مخرب است یا سازنده؟ چه رفتارهایی منجر به تشدید اوضاع و آسیب بیشتر به خانواده می شود؟ باید دقت داشت، آموزش والدین در این راه می تواند بسیار مهم باشد.
نی نی حسود من اسباب بازی هایش را به بقیه نمی دهد < با کودکان دیگر بد رفتاری می کند با این بچه حسود چه کنم؟
روانشناس کودک و نوجوان فارسیدو عقیده دارد: «نوزادان و کودکان نوپا (معمولا بین ۹ تا ۱۵ ماهگی) هنگامی که مادرشان نوزاد دیگری را در آغوش می‌گیرد حسادت می‌کنند. این بدین دلیل می باشد که کودک همواره نیاز به جلب توجه دارد و اگر محبت مادرش را به شخص دیگری ببیند احساس می کند که مادرش دیگر دوستش ندارد.
نی نی کودک
جنبه مثبت حسادت کودک این است که او قدر شما را می داند و توجه شما را از صمیم قلب می خواهد و علاوه بر این پیوندی قوی میان شما و خود احساس می کند.
اگر شما و کودکتان خانه دوستتان برویدو نوزادی را در آغوش بگیرید کودک شما ناراحت شده و شروع به حسادت می کند، طبیعی است که این شرایط باعث حسادت کودک شما شود:
در این سن، او برای درک مفهوم اشتراک گذاری مادر خیلی جوان است. در این شرایط بهتر است، فرزندتان را بردارید و با هم به بچه نگاه کنید. هنگامی که حواس کودکتان با اسباب‌بازی پرت می‌شود، می‌توانید دوباره بچه دوستتان را در آغوش بگیرید.
وقتی فرزندتان بزرگتر شد، مهم است که به او بیاموزید توجه شما را به کودکان دیگر بپذیرد. آلتمن می‌گوید یکی از راه‌های انجام این کار این است که کودک خود را بلافاصله درگیر کنید. به او بگویید: “من می خواهم بچه را در آغوش می گیرم – چرا به من کمک نمی کنی؟” از کودک خود بخواهید که پاها یا پتوی کودک را بگیرد و او را نوازش کند.
«اگر فرزندتان را به مشارکت تشویق کنید، احساس قدردانی و مشارکت پیدا خواهد کرد.» و البته به خاطر داشته باشید که او را به خاطر کمک تحسین کنید.
بیاموزید که چگونه با خواسته های رقابتی نوزاد و کودک نوپا خود کنار بیایید، به فرزندتان کمک کنید تا با خواهر یا برادر جدیدش سازگار شود و از رقابت بین خواهر و برادر به شدت خودداری کنید.
حسادت کودک
دانشمندان اخیراً متوجه چیزی شده‌اند که والدین مدت‌هاست می‌دانند: بچه‌ها برای جلب توجه مادر رقابت می‌کنند، پاهای خود را تکان می‌دهند و غرغر می‌کنند تا زمانی که نگاه مادر به آن ها برگردد…
به نظر می رسد که کودک با غرغر کردن، لگد زدن یا جیغ کشیدن از مادر می خواهد که به او توجه کند. ماریا لگرستی، مدیر مرکز تحقیقات نوزادی دانشگاه یورک در تورنتو، می گوید این به معنای واقعی کلمه همان چیزی است که کودک می خواهد. او توضیح می دهد: «حسادت یک واکنش طبیعی به هر کسی است که پیوند اجتماعی کودک را با مادرش تهدید می کند.»
با این حال، ما می دانیم که فرزند ما باید این احساس را در حین بلوغ تحت کنترل خود درآورد. در اینجا توصیه هایی برای سنین مختلف از سمت کارشناسان رشد کودک فراهم شده است.
حسادت در نوزادان
برای نوزاد، حسادت برابر با غریزه بقا است. دونداس، مددکار اجتماعی، که متخصص رشد و رفتار کودک است، به طعنه می گوید: « به عنوان نوزاد، ما باید روی والدین خود تمرکز کنیم، زیرا برای هر چیزی که برای زنده ماندن نیاز داریم به آنها وابسته هستیم. پاسخگویی والدین به این نیاز باعث احساس امنیت کودک می بشود و برای رشد عاطفی سالم بسیار مهم است.»
پس حتما به صدا زدن و گریه کودکتان توجه کنید. به خاطر داشته باشید که اشکالی ندارد اگر تنها کاری که می‌توانید انجام دهید این باشد که نوزاد را در آغوش بکشید، در حالی که توجه شما عمدتاً جای دیگری است.
البته، برای خواهر و برادرهای بزرگتر، توجه والدین به کودک می تواند حسادت قابل توجهی را ایجاد کند که باعث رقابت خواهر و برادر می شود. آدری هوبرمن، استاد آموزش دوران کودکی در دانشگاه رایرسون در تورنتو، نکته جالبی را بیان کرده است: با نوزاد در مورد خواهر یا برادر بزرگترش صحبت کنید.
حسادت در کودکان نوپا
مانند نوزادان، حسادت در کودکان نوپا نیز نشان دهنده اضطراب جدایی است. همانطور که کودک نوپا شما شروع به تمرین استقلال می کند، نیاز دارد که شارژ شود و شما را همچنان در کنار خود بیابد. بنابراین پاسخگویی شما همچنان مهم است: توجه داشته باشید که با افزایش سن، توانایی درک کلمات و به مرور صبر به دست می‌آید، مانند «متوجه می شوم چه می گویی، اما باید صبر کنی تا من به خواهرت کمک کنم» – شاید ۱۰ دقیقه منتظر نماند، اما قطعا ۱۰ ثانیه صبر می کند.
دیرنفلد می‌گوید: «این امر اشکال ندارد و حتی خوب است که گاهی کودک دو یا سه ساله شما کمی احساس ناامیدی کند». به این ترتیب او شروع به یادگیری مدیریت احساسات ناخوشایند می کند. دیرنفلد عجله می‌کند که تنها کاری که نباید انجام دهید نادیده گرفتن کودک است، زیرا عدم پاسخگویی باعث ایجاد ناامنی و دامن زدن به حسادت او می‌شود.
حسادت در پیش دبستانی ها
حتی در سه و چهار سالگی، کودکان به دلیل نیاز به امنیت احساس حسادت می کنند. خبر خوب این است که آن ها منطقی تر فکر می کنند و همچنین توانایی بیشتری در درک نیازهای دیگران دارند. این بدان معناست که ما می توانیم به آنرها کمک کنیم تا احساس حسادت را تشخیص دهند و آن را مدیریت کنند.
این همان کاری است که دیو اولسن، زمانی که آنیکا چهار ساله با قرار دادن صورت خود در مقابل صورت او، مکالمه را قطع می کند، تلاش می کرد به او بفهماند. « می فهمم که تو توجه من را می خواهی، اما واقعاً باید چند دقیقه دیگر به من فرصت بدهی تا با دوستم صحبت کنم.»
کریستینا رینالدی، دانشیار روانشناسی کودک در دانشگاه آلبرتا در ادمونتون، می‌گوید: مطمئن شوید که پیام «من با تو وقت می‌گذرانم، زیرا توعصبانی هستید» را ارسال نمی‌کنید. درعوض، توضیح دهید که فریاد زدن بهترین راه برای شنیده شدن نیست و باید راه دیگری برای ابراز احساسات خود پیدا کند.
هوبرمن اضافه می‌کند که کمک به کودک برای شناسایی احساس حسادت، بار عاطفی آن را کاهش می‌دهد. هوبرمن می گوید: «به یاد داشته باشید، حسادت به خودی خود شرم آور نیست و باید به کودک کمک کنید تا احساسات خود را درک کند.»
حسادت در کودکان مدرسه ای
وقتی بچه‌ها وارد کلاس ابتدایی می‌شوند، بسیاری از والدین احساس می‌کنند که ممکن است حسادت‌های کودکشان «بیشتر» شود. رینالدی بیان در این مورد بیان می کند که والدین باید فرزندشان را تشویق کنند که به دلیل ایجاد حسادت فکر کند (“آیا فکر می کنی الان که سارا دوست جدید دارد به این معنی است که او دیگر تو را دوست ندارد؟”) و راه هایی را برای احساس بهتر جستجو کنند (“به جای بازی با سارا چه کار دیگه ای دوست داری انجام بدی؟”).
والدین نیز می توانند به فرزندان خود کمک کنند تا درک کنند که وقتی دیگران مورد توجه قرار می گیرند، از توجه آن ها کاسته نمی شود. هوبرمن می‌گوید: «یکی از مفیدترین عبارات برای درمان حسادت این است که «این که من در مورد خواهرت [یا هر کسی دیگر] حرف مثبتی زدم، به این معنا نیست که در مورد تو اینجوری فکر نمی‌کنم». ما می‌خواهیم فرزندانمان بدانند که همه ما می‌توانیم برنده باشیم.»
حسادت در دوران نوجوانی
با ورود کودکان به دوره نوجوانی، همان آموزش های تربیتی که پیش تر بیان شد، اعمال می شود. به علاوه، بچه های بزرگ تر با نقش های اجتماعی جدید دست و پنجه نرم می کنند. دیرنفلد می‌گوید: «آن ها در زندگی بزرگسالی مهارت‌های صمیمیت را تمرین می‌کنند، اما در نوجوانی، روابط ناپایدار هستند. محبت ها می آیند و می روند و ما آسیب می بینیم و حسادت می کنیم.»
با نوجوان حسود چه باید کرد؟
دیرنفلد می‌گوید آنچه نوجوانان بیش از هرچیزی نیاز دارند این است که مورد تمسخر قرار نگیرند. او توضیح می‌دهد که حسادت نوجوانان ناشی از ترس‌هایی مانند احساس اضطراب جدایی کودک نوپا یا پیش دبستانی است. در اینجا نیز توصیه هایی برای از بین بردن این حسادت آورده شده است، بنابراین برای اصلاح عجله نکنید و به فرزندتان کمک کنید تا راه‌های مناسبی برای مقابله با آن پیدا کند. به اشتراک گذاشتن احساسات خود با دوستان می تواند سازنده باشد.
رینالدی در پایان می‌گوید: «در نهایت حسادت به احساسات طبیعی ما برمی‌گردد. همه ما می خواهیم احساس امنیت، دوست داشته شدن و قدردانی داشته باشیم.» به عنوان والدین، ما می‌توانیم در ارائه این اطمینان موفقیت بیش تری کسب کنیم.
اثرات حسادت در کودکان
حسادت احساس ناراحت کننده ای است و ریشه در موارد زیر دارد:
- ناامنی (احساس عدم امنیت)
- کاهش اعتماد به نفس
- احساس تنهایی
- ترس از دست دادن کسی یا چیزی
- شک و تردید
- عصبانیت و پرخاشگری
- بی اعتمادی
- احساس حقارت
- احساس گناه در فرد
- افکار منفی
تعاریف مختلف از حسادت
حسادت در برخی نظریات روان شناسی توجهاتی را جلب کرده است و تعاریف متفاوتی را در برداشته است، یکی از تعاریف جامع برای حسادت به این شکل می باشد: هیجانی که به نظر می رسد در اکثر رفتارهای پرخاشگرانه و اختلافات نقش دارد.
با وجود اینکه حسادت به عنوان یک هیجان، مهم و شناخته شده است، اما تحقیقات در این زمینه بسیار محدود و در مراحل اولیه می باشد. البته به تازگی توجه به این هیجان افزایش یافته است. حسادت بر خلاف هیجان های اصلی مانند خشم، ترس، یا لذت یک هیجان اجتماعی پیچیده می باشد. این موضوع بیشتر در حوزه روان شناسی اجتماعی و در بافت روابط رمانتیک بزرگسالان مورد بحث قرار گرفته است، بنابراین توجه کمتری به نقش حسادت در روان شناسی رشد ودر زمینه خانواده بوده است.
مایه تاسف است که حسادت کودکی در رقابت بین خواهر و برادرها به شکلی سطحی و ابتدایی در مطالب بالینی و متون مربوط به کودک مورد بررسی قرار گرفته است.
تفاوت های فردی در حسادت
مقدار و شدت حسادت در افراد مختلف متفاوت است. و با عواملی از قبیل زیر ارتباط دارد:
- سن
- جنس
- هوش
- رشد ذهنی
- تعداد اطفال در یک خانواد
- طرز رفتار والدین بخصوص مادر
توجه کنید که در روابط دختر-دختر بیشتر حسادت دیده می شود.
از هر سه کودک حسود، دو نفر آن ها دختر هستند، علاوه بر این کودکان همبازی که با یکدیگر ۱/۵ تا ۳/۵ سال تفاوت سنی دارند، نسبت به یکدیگر بیشتر حسادت می کنند. عموما کودک باهوش و نخستین فرزند خانواده نیز بیشتر درگیر حسادت می شود.
سن حسادت در کودکان
آیا نوزادان حسادت می کنند؟
وقتی کودک گریه می کند، می تواند گرسنه، خسته و تشنه باشد یا به چیزی حسادت کند. تحقیقات جدید در کانادا نشان داده است که نوزادان می توانند علائم حسادت را در سن ۳ ماهگی نشان دهند، این مطلب مغایر با نظریه هایی است که بیان می کنند دو سال طول می کشد تا انسان ها احساسات را تجربه کنند.
در نظریات قبلی ۵ سالگی را سن بروز حسادت می دانستند که سپس احتمال آن تا ۲ سالگی کاهش یافت. حال تقیقات جدید نشان می دهد که در سه ماهگی کودک می تواند حس حسادت را بروز دهد. البته شدیدترین سن حسادت در کودکان ۵ سالگی می باشد. حسادت در کودک ۵ ساله به سختی قابل کنترل است و کودک به مرور یاد می گیرد که آن را کنترل کند.عدم آموزش در این دوره سبب می شود که حسادت در بزرگسالی تشدید شده و به اختلالی اساسی تبدیل شود.سطح متوسط و کم حسادت نیز یک احساس مفید است.
آیا کودک ۱ ساله حسود می شوند؟
این درست است همونطور که بیان شد.در این سن کودکان تنها به اشکال ساده احساسات را درک می کنند که انواع ابتدایی از محبت ،حسادت ،همدردی، و اضطراب را شامل می شود.سن حسادت در کودکان از سه ماهگی آغاز می شود.
منبع: مشاورکو بخش فرزندپروری
ریشه حسادت در کودکان از نظر روانشناسی
حسادت در کودکی شروع می شود و احتمالا آتش رقابت را میان بچه ها روشن می کند. در زیر برخی از اشتباهات والدین ذکر شده است که ممکن است منجر به ایجاد حس حسادت و رقابت در میان کودکان شود:
۱-لوس کردن کودک
اگر کودک را بیش از حد لوس کنید، او احساس یکتایی و مهم بودن در خانواده می کند. زمانی که کودک جدید وارد خانواده می شود یا زمانی که بین دوستانی می رود که از او قوی ترند، احساس ناایمنی خواهد کرد. در این شرایط کودک فرزند تازه متولد شده یا دوستانش را دلیل ناراحتی خود می داند و ممکن است از افسردگی رنج ببرد، مخصوصا زمانی که چیزی که می خواهد را به دست نمی آورد. این احساس در بزرگسالی ممکن است باعث ایجاد حس حقارت شود.
۲-حمایت بیش از حد و افراطی
حمایت زیادی از کودک و این که والدین همیشه او را از مسائل و مشکلات نجات دهند، باعث می شود که در بزرگسالی که کنار او نیستید احساس کند رها شده است، علاوه برا این حمایت بیش از حد والدین ممکن است باعث ایجاد کودکی محافظه کار، ترسو و خجالتی شود که با دیدن یک کودک با اعتماد به نفس بالا احساس حسادت می کند.
۳-سختگیری شدید به کودک
کنترل بیش از حد نیز اشتباهی دیگری است که والدین مرتکب می شوند. ایجاد قوانین خشک بدون دلیل می تواند منجر به احساس حقارت در کودک شود. این امر کمبود اعتماد به نفس را در کودک پرورش می دهد و کودک احساس ارزش و شایستگی کمتری نسبت به دوستان و خواهر و برادر خود پیدا می کند.
۴-مقایسه با کودک دیگران
مقایسه کودک با دیگران یکی از خطرناک ترین و اساسی ترین علل ایجاد حسادت در کودکان از نظر روانشناسی است. اشتباه خطرناک برخی از والدین مقایسه کودک با خواهر برادرها و کودکان دیگر است. توجه داشته باشید که مقایسه هیچ فایده ای ندارد و تنها منجر به حسادت، رقابت و کمبود اعتماد به نفس می شود.
۵-شکل گیری رقابت ناسالم
فراهم کردن تکالیف یکسان برای کودکان و مقایسه نتایج آن ها با یکدیگر منجر به ایجاد فضای رقابتی ناسالم در میان کودکان می شود. ممکن است یک کودک در تکلیفی از دیگری بهتر باشد اما این به معنای برتری کلی او نیست. بنابراین، اصرار بر مقایسه فعالیت ها منجر به حسادت می شود.
۶-ترتیب تولد فرزندان
یکی دیگر از علل ایجاد حسادت در کودکان از نظر روانشناسی ترتیب تولد فرزندان می باشد. گاهی اوقات والدین بر اساس ترتیب تولد فرزندان توجه بیشتری به یکی از کودک می کنند. برای مثال، فرزند اول زمانی که می بیند والدین به نوزاد تازه متولد شده توجه بیش تری می کنند حسادت می کند، آمدن نوزاد جدید، زنگ خطری است برای کودک که مبادا جای او نزد والدین گرفته شود.
چرا نی نی حسود دارم؟
حتی در سن سه و چهار سالگی کودکان به دلیل نیاز به امنیت احساس حسادت می کنند. خبر خوب این است که آن ها منطقی تر هستند و توانایی درک نیازهای دیگران را دارند. این بدان معنی است که والدین می توانندکمک کنند تا کودک احساس حسادت را به رسمیت بشناسند و از پس آن برآیند.
حسادت بچه به مادر و پدر
مشاور معمولا در این مواقع با مشخص کردن جایگاه مادر پدر برای کودک سعی می کند مشکل را حل کند. برای همین توصیه می شود که:مقابل کودک زیاد هم را نبوسید و در اتاقی که کودک هست رابطه زناشویی و جنسی نداشته باشید. برخی والدین فکر می کنند کودکان روابط جنسی را نمی فهمند، اما این دیدگاه اشتباه است. کودک باید جایگاه خود در خانواده را بشناسد.
منبع: “سایت کودک و نوجوان“
سازگاری کودک نوپا با خواهر و برادر
برخورد با برادر و خواهر جدید در خانه برای یک کودک ۲ ساله سخت می باشد. در اینجا چند استراتژی برای کمک به درمان حسادت به خواهر و برادر بزرگ آورده شده است.
احتمالاً نیازی نیست به شما گفته شود که اشتراک‌گذاری به طور طبیعی برای اکثر بچه‌های کوچک اتفاق نمی‌افتد. “مال من” احتمالاً یکی از کلمات مورد علاقه کودک نوپای شما است. حال سعی کنید تصور کنید که کوچولوی شما باید علاوه بر اسباب بازی، مامان و باباش را نیز به اشتراک بگذارد. خوشبختانه، راه‌های آزمایش شده و مفیدی برای آسان‌تر کردن این کار وجود دارد.
چگونه با حسادت نسبت به نوزاد جدید کنار بیاییم؟
احساسات فرزندتان را بپذیرید. بدانید که کوچولوی شما ممکن است احساسات منفی خود را ابراز کند بنابراین سرزنش نکنید. در عوض بگویید: «برادر بزرگ بودن می تواند سخت باشد. گاهی اوقات ممکن است احساس غمگینی یا عصبانیت پیدا کنی یا کارهایی را انجام بدی که نمی خواهی انجام بدهی اما اشکالی نداره ما همیشه تو را دوست خواهیم داشت و می خواهیم به تو کمک کنیم تا احساس بهتری داشته باشی.”
چگونه با رفتارهای پرخاشگرانه کودک روبرو شویم؟
سعی کنید کمی به کودک نوپا خود توجه کنید، حتی اگر فقط ۱۰ تا ۲۰ دقیقه در روز باشد علاوه براین از فرزند بزرگتر خود بخواهید که در نگهداری از کودک به شما کمک کند و سپس از او تشکر کنید.
از یکی از اقوام یا پرستار کمک بگیرید، تا با نگهداری از کودکتان به شما کمک کند تا بیش تر با فرزند بزرگ ترتان وقت بگذرانید. یا به همسرتان پیشنهاد دهید که با فرزندتان فعالیت های ویژه ای را برنامه ریزی کند، مانند ماهیگیری یا رفتن به سینما.
به فرزندتان هدیه بدهید
بدون شک، وسایل بسیار جذابی برای نوزاد وجود دارد که می تواند موجب حسادت فرزند دیگرتان شود. بنابراین، هر چند وقت یک بار، فرزند بزرگتر خود را با یک هدیه غافلگیر کنید تا احساس نکند که فرامش شده است.
وقتی دوستتان هدیه ای بزرگ برای کودک تازه متولد شده تان می آورد، اجازه دهید کودک دیگر شما آن را برای او باز کند و از کمک او تشکر کنید.
منبع :