حرکت موثر

روش حرکت موثر، که توسط یک درمانگر رقص به نام استارکز وایتهوز معرفی شد، شامل حرکاتی است که منجر به بهبود در شناخت وضعیت خود و سلامت روانی بهتر می شود.

متخصصان سلامت روانی واجد شرایط، می توانند از این روش خلاقانه در دوره های درمان مربوط به افراد، زوج ها و گروه ها، استفاده کنند.

باور بر این است که روش حرکت موثر در مورد افرادی که برای درمان مشکلات مربوط به تکلم خود نمی توانند از روش های درمانی مرسوم همانند تکلم درمانی استفاده کنند، روش موثری می باشد.

• تاریخچه روش حرکت موثر
• تکنیک ها و تمرینات حرکت موثر
• حرکت موثر در طول درمان
• نقش درمانگر در حرکت موثر
• نگرانی ها و محدودیت های مربوط به حرکت موثر

تاریخچه حرکت موثر

حرکت موثر، که ریشه در مفهوم کار جانگ در مورد تخیل مصور دارد، توسط یک درمانگر رقص، به نام ماری استارکز وایت هوز، در دهه ۱۹۵۰ معرفی شد.

حرکت موثر، که اسم اولیه آن “حرکت در عمق” بوده است، از زمانی شرع شد که وایت هوز، که قبلا از روش روان درمانی استفاده می کرد، اعلام کرد که از این زمان به بعد، از روش کار های حرکتی در درمان افراد استفاده خواهد کرد.

در مراحل بعدی، وایت هوز با کمک دو دانشجوی خود، جنت آدلر و خوان چودرو ، این روش کار خود را توسعه داد.

هر سه نفر مذکور، به روش های رقص و حرکت خاصی علاقه مند بودند که با هماهنگی مغز، بدن و روح انجام گیرد.

همه این افراد دارای پیش زمینه گسترده ای در زمینه رقص بودند، و به آنها کمک کرد تا روش های حرکتی خود انگیخته ای را بیابند که می تواند بر سلامت روانی فرد تاثیر مثبتی داشته باشد.

وایت هوز، آدلر و چورو، با همکاری یکدیگر حرکت موثر را به عنوان یک نوع روش درمانی طراحی کردند که بر مبنای اصول تحلیل جانگیان ها و همچنین بینش درونی مربوط به تمرینات روحی بود.

تمرین ها و تکنیک های مربوط به حرکت موثر

در حرکت موثر، مشارکت کنندگان تشویق می شوند تا تمرکز خود را بر روی زمان حال بگذارند و احساسات درونی خود را از طریق حرکات رقص بی مقدمه و بدون برنامه ریزی انجام دهند و برای کاهش حواس پرتی، چشم های خودشان را بسته نگه دارند.

هدف اصلی این روش این است که به افراد اجازه دهد تا بدن و ذهن خود را به هم مرتبط کنند و تجربیات درونی این افراد، آنها را به حرکت در بیاورد.

این نوع درمان فاقد هر نوع رقص آرایی، موسیقی و برنامه قبلی می باشد.

مشارکت کنندگان تشویق می شوند تا با استفاده از حرکات هوشمندانه و پرمعنا، بر احساسات، عواطف، تجربیات و وجود خود، تسلط یابند.

هدف از حرکت موثر، کمک به ایجاد فضای امنی است که افراد می توانند خود آگاهی خود را افزایش دهند، بر درمان خود تمرکز کنند و در نهایت وضعیت خود اظهاری آنها بهبود یابد.

پیدا کردن یک درمانگر

حرکت موثر، الزاما باید شامل یک مجموعه تمرینات و اقدامات باشد.

این روش درمان، فراتر از پروسه ای می باشد که  صرفا بر یک شرکت کننده تمرکز می کند.

این رویه شامل  یک “حرکت دهنده”، که معمولا درمان جو است و یک “شاهد” می باشد که معمولا یک درمانگر است.

حرکت دهنده:

در یک دوره حرکت موثر، حرکت دهنده باید در یک محیط امن و فضای آزاد قرار گیرد تا حرکت کند.

حرکت دهنده می تواند بدن خود را گرم کند، حرکات کششی انجام دهد، و برای انجام تمرینات درونی هماهنگ، زمان بخواهد.

حرکت دهنده تشویق می شود تا بر روی تفکرات، عواطف و خاطرات خود تمرکز کند و اجازه دهد تا به روشی که فرد احساس راحتی در آن دارد، این تفکرات بدن وی را حرکت دهند.

حرکت دهنده می تواند در یک محیط ساکت و یا با صدا، حرکت خود را انجام دهد.

از طریق این فرآیند، حرکت دهنده می تواند تصورات فعال داشته باشد، و اجازه می دهد تا موارد ناخودآگاه از ذهن و بدن وی خارج شوند.

همانند رویه مربوط به خواب روشن، اتفاقاتی که می توانند حرکت دهنده را با خطر روبرو سازند، در کنترل می باشد،  ولی هیچ دخالتی صورت نمی گیرد و اجازه داده می شود تا این فرآیند وی را به حرکت رد بیاورد.

این حرکت می تواند تا زمانی که حرکت دهنده احساس کند که می خواهد این پروسه را متوقف کند، ادامه یابد، ولی ممکن است که بعد از گذشت ۲۰ – ۳۰ دقیقه، از حرکت دهنده خواسته شود که حرکت خود را متوقف کند.

شاهد:

در طول دوره، شاهد که معمولا یک درمانگر می باشد، یک حضور حمایتی و بدون قضاوت را دارد، تا یک فضایی را برای حرکت دهنده ایجاد کند که وضعیت خود را بیان کند.

شاهد کسی است که نسبت به تجربیات حرکت دهنده علاقه مند است و تا پایان دوره، هیچ نوع قضاوت یا ارزیابی را نسبت به اظهارات حرکت دهنده ندارد.

علاوه بر آن، برای پیگیری حرکات حرکت دهنده، شاهد توجه خود را بر روی اظهارات درونی شخصی می گذارد.

معمولا شاهد در یک گوشه می نشیند، در صورت نیاز در زمان های خاص حرکت را متوقف می کند (بعد از ۲۰ -۳۰ دقیقه از زمان شروع حرکت) و امنیت فیزیکی حرکت دهنده را در طول دوره تامین می کند.

هر چند که دوره حرکت موثر برای هر فردی منحصر به فرد می باشد و به صورت کلی، توسط الهامات حرکت دهنده راهنمایی می شود، ولی تمامی درمانگران از ساختار دوره ای استفاده می کنند که اصول یکسانی دارند.

مفاهیم اصولی یک دوره حرکت موثر شامل موارد زیر می باشد:

حرکت و ایجاد صدا:

شرکت کنندگان چشم خود را می بندند و با انگیزش ها و محرک های بدنی خود ارتباط برقرار می کنند.

ممکن است به آنها الهام شود که حرکت کنند، ثابت بمانند، صدا ایجاد کنند، بخوانند، برقصند و یا از دیگر روش ها برای بروز احساسات خود استفاده کنند.

شاهد بودن:

شاهد بودن عبارت است از اینکه درمانگر یک توجه کامل، فعال و بدون قضاوت، بر روی افراد داشته باشد.

شاهد فضایی را ایجاد می کند که در آن فرد به صورت راحت، اظهارات خود را بیان می کند و همچنین تمامی اظهارات حرکت دهنده را به صورت مناسب، ضبط و نگهداری می کند.

نقاشی و نوشتن:

تمامی درمانجویان، اظهارات حرکت موثر مربوط به دوره ها را از طریق نقاشی و نوشتن انجام می دهند.

این امر به آنها کمک می کند تجربیات خود را به صورت کامل منعکس کنند.

برخی از فعالیت ها با چشم بسته یا از طریق دست غیر غالب، انجام می پذیرد.

به اشتراک گذاری:

در بخش آخر دوره، به شرکت کنندگان زمان داده می شود تا تجربیات، نقاشی ها، و / یا نوشته های خود را با درمانگر، همتاها، و یا گروه به اشتراک بگذارند.

همچنین به حرکت دهنده این فرصت داده می شود تا یک بازخورد همدلانه را در مورد اتفاقاتی که شاهد بوده است، دریافت کند.

حرکت موثر در طول درمان

ماری استارکز وایت هوز، در یک مقاله مربوط به حرکت و شخصیت، می گوید که “حرکت، برای اینکه تجربه شود باید در درون بدن “شکل” گیرد و همانند پوشیدن لباس یا کت نمی باشد.

در درون ما چیزی است که خیلی وقت پیش حرکت کرده است. این همان چیزی است که می تواند ما را آزاد سازد.”

این همان احساسی است که مزیت روش حرکت موثر را اثبات می کند.

یک فرد از طریق یک حرکت بیانگر می تواند بر بینشی که نسبت  به بدن خودش دارد، اعتماد کند و با کل وجود خود ارتباط برقرار کند. این امر می تواند پروسه درمان فرد را تسهیل بخشد.

حرکت موثر، یک روش تجربی را به مشارکت کنندگان پیشنهاد می دهد تا بر روی مشکلات خود کار کنند.

این روش می تواند یک روش درمانی موثر باشد. برخی از مهمترین مزیت های این روش عبارتند از:

• تقویت درک خود و بهزیستی
• افزایش خلاقیت و رفع موانع مربوط به فرآیند خلاق
• تزریق حس امید و احساسات مثبت قوی در مورد گذشته، حال و آینده
• تقویت حس جمع گرایی
• بینش عمیق نسبت به بدن، ذهن و روح فرد

حرکت موثر در طول درمان

ماری استارکز وایت هوز، در یک مقاله مربوط به حرکت و شخصیت، می گوید که “حرکت، برای اینکه تجربه شود باید در درون بدن “شکل” گیرد و همانند پوشیدن لباس یا کت نمی باشد.

در درون ما چیزی است که خیلی وقت پیش حرکت کرده است.

این همان چیزی است که می تواند ما را آزاد سازد.” این همان احساسی است که مزیت روش حرکت موثر را اثبات می کند.

یک فرد از طریق یک حرکت بیانگر می تواند بر بینشی که نسبت  به بدن خودش دارد، اعتماد کند و با کل وجود خود ارتباط برقرار کند.

این امر می تواند پروسه درمان فرد را تسهیل بخشد.

حرکت موثر، یک روش تجربی را به مشارکت کنندگان پیشنهاد می دهد تا بر روی مشکلات خود کار کنند.

این روش می تواند یک روش درمانی موثر باشد. برخی از مهمترین مزیت های این روش عبارتند از:

• تقویت درک خود و بهزیستی
• افزایش خلاقیت و رفع موانع مربوط به فرآیند خلاق
• تزریق حس امید و احساسات مثبت قوی در مورد گذشته، حال و آینده
• تقویت حس جمع گرایی
• بینش عمیق نسبت به بدن، ذهن و روح فرد

نقش درمانگر در حرکت موثر

اولیه هدف درمانگر در دوره های درمان حرکت موثر، شاهد بودن بر حرکت دهنده در یک فضای آزاد و باز می باشد.

این تجربه منجر به تقویت اعتماد و کمک به ایجاد یک رابطه می باشد که در آن قضاوت صورت نمی گیرد.

معمولا درمانگران بر روی درمانجوها کار می کنند تا معنا و مفهوم حرکات انجا شده در طول حرکت را درک کنند و به آنها کمک می کنند تا راه های مناسبی برای استفاده از دانش جدید کسب شده پیدا کنند و بتوانند در خود تغییری ایجاد کنند.

معمولا درمانگران تلاش دارند تا از فرضیات قبلی یا تفسیر مواردی که شاهد بوده است، دوری کند.

در عوض، آنها تلاش دارند تا برای حرکاتی که مشاهده کرده اند، واکنش هایی را پیشنهاد دهند که بدون هیچ نوع قضاوت می باشد.

این واکنش ها، ابزاری برای تشویق یک بحث حمایتی  از درمانجو ها هست تا یک شناخت و بینش مناسبی در رابطه با تجربه خود بدست بیاورند.

با این وجود، در صورتی که تعبیر و تفسیر مشارکت کننده ها توسط اعضای دیگر گروه، دچار انحراف و تغییر شود، درمانگر مطابق با شرایط جدید پیش می رود و یک بحث جدیدی را شروع می کند که کاراتر و موثرتر می باشد.

در حالت کلی، نقش درمانگر در طول درمان حرکت موثر این است تا واکنش ها و اقدام های هوشمندانه ای را به درمانجو معرفی کنند که باعث می شوند این افراد به یک رشد و پیشرفت در درمان دست یابند.

نگرانی ها و محدودیت ها

بر اساس مقاله بدن، حرکت و رقص در روان درمانی، حرکت موثر برای زنانی که سرطان سینه را پشت سر گذاشته اند و سینه خود را از دست داده اند، یک رهیافت درمانی موثر می باشد.

این مقاله بیان می دارد که افراد مراجعه کننده به این درمان، با استفاده از فرآیند گروهی مربوط به حرکت موثر، قادر به شناسایی ناراحتی مربوط به از دست دادن سینه بودند.

همچنین نتیجه گیری شده است که احساس عمیقی نسبت به ارتباط و اجتماع با دیگران داشته اند.

این احساس در نتیجه بهزیستی عاطفی تقویت شده حاصل می شود.

بر اساس گفته های تینا استرومستد[۱]، درمانگری که گروه را راهنمایی می کرد، تعداد زیادی از زنانی که احساساتی از قبیل ترس، ناهمبستگی و خجالت داشتند، به یک حس قدرت، احترام و مراقبت دست یافتند.

هر چند که تجربیات این زنان می تواند به عنوان تاثیر پذیری حرکت موثر در نظر گرفته شود، ولی تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا کارایی آن از طریق تجربیات بیشتر، مورد حمایت قرار گیرد.

به دلیل اینکه درمان های بدنی می تواند تایید کننده کارایی روش های درمانی باشد، مطالعات بیشتر در زمینه حرکت موثر می تواند منجر به حمایت های علمی از این روش شود.

علاوه بر آن، هر چند که درمانگران زیادی وجود دارند که در کارهای خود از حرکت موثر استفاده می کنند، ولی هیچ نوع رویه درمانی استانداردی برای حرکت موثر وجود ندارد.

ممکن است که درمانجوهای بالقوه ، متمایل باشند تا قبل از ورود به مراحل درمانی، خودشان حق انتخاب درمانگرانی را داشته باشند که دارای تجربیات موفق آمیز بوده و در رشته حرکت موثر، آموزش دیده باشد.

ترجمه و گردآوری : دکتر یاسر دادخواه